
مقدمه
تویوتا پریوس ۲۰۱۷، یکی از پیشگامان خودروهای هیبریدی، همچنان جایگاه خود را به عنوان خودرویی اقتصادی، دوستدار محیط زیست و فناوریمحور حفظ کرده است. این خودرو که عرضه آن از سال ۲۰۱۶ آغاز شد، از همان سیستم هیبریدی معروف خود بهره میبرد و ترکیبی هوشمند از یک موتور بنزینی ۱.۸ لیتری ۴ سیلندر و دو موتور الکتریکی را ارائه میدهد. این ترکیب باعث میشود خروجی کل سیستم به ۱۲۱ اسب بخار برسد و در عین حال، مصرف سوخت به شکل چشمگیری بهینه باقی بماند.
یکی از نقاط قوت پریوس، تعامل پیوسته بین موتور بنزینی و موتورهای الکتریکی است که عملکرد نرم و بدون وقفه را تضمین میکند. نیروی تولید شده از طریق یک گیربکس CVT به چرخهای جلو منتقل میشود تا تجربه رانندگی روان و کممصرفی فراهم شود. علاوه بر این، نسخه پایه پرایوس از باتری نیکل-فلز هیدرید استفاده میکند، اما نسخههای پیشرفتهتر به باتریهای لیتیوم-یونی سبکتر و با ظرفیت بیشتر مجهز شدهاند که باعث کاهش وزن خودرو و افزایش کارایی آن میشود.
در زمینه مصرف سوخت، اکثر مدلهای پرایوس در سال ۲۰۱۶ به میزان ۵۴/۵۰ مایل بر گالن در شهر و بزرگراه رسیدند. نسخه Eco، که با حذف برخی امکانات اضافی مانند صندلیهای برقی و لاستیک زاپاس برای کاهش وزن طراحی شده، حتی به مصرف ۵۸/۵۳ مایل بر گالن دست یافته است. این ویژگیها باعث شده تا پریوس ۲۰۱۷ نه تنها گزینهای ایدهآل برای افرادی باشد که به دنبال صرفهجویی در سوخت هستند، بلکه برای کسانی که به تکنولوژیهای نوین خودرو و تجربه رانندگی پایدار علاقه دارند نیز جذاب باشد.
در ادامه این مقاله، به بررسی جزئیات فنی، ویژگیهای هر نسخه تجهیزاتی، مزایا و نقاط قوت و همچنین نکات قابل توجه در استفاده روزمره و نگهداری پریوس ۲۰۱۷ خواهیم پرداخت تا تصویری کامل از این خودرو هیبریدی محبوب ارائه شود.
همچنین بخوانید: بررسی تخصصی تویوتا وایلدلندر 2024؛ آرامش، قدرت و نوآوری در کنار هم
چرا تویوتا پریوس ۲۰۱۷ متفاوت است؟
تویوتا پریوس ۲۰۱۷ با ترکیب هوشمندانه فناوری هیبریدی، طراحی آیرودینامیک و مصرف سوخت فوقالعاده پایین، خودرویی متمایز در کلاس خود به شمار میرود. این خودرو نه تنها به لطف موتور بنزینی ۱.۸ لیتری و دو موتور الکتریکی، راندمانی بهینه و شتابی نرم ارائه میدهد، بلکه با استفاده از باتری لیتیوم یونی تویوتا پریوس، وزن کمتری داشته و بازده انرژی بالاتری دارد. طراحی بیرونی جسورانه و آیندهنگرانه، چراغهای جلو و عقب خاص و خطوط بدنه اسپرت، آن را از سایر خودروهای کممصرف متمایز میکند. علاوه بر این، امکانات متعدد داخلی، حالتهای مختلف رانندگی و تجربه آرام و کمصدا در مسیرهای شهری و بزرگراه، پریوس ۲۰۱۷ را به گزینهای جذاب برای افرادی تبدیل کرده است که به دنبال صرفهجویی در مصرف سوخت، راحتی و تکنولوژی پیشرفته هستند.
طراحی ظاهری پریوس 2017
همان طور که احتمالا شما نیز با آن موافق هستید، میتوان گفت که طراحی ظاهری تویوتا پریوس در نگاه اول نهتنها زیبا به نظر نمیرسد، بلکه تا حد زیادی عجیب و غریب و شبیه به موجودات بیگانه فضایی جلوه میکند؛ بهویژه استفاده از المانهای مثلثی شکل در طراحی چراغها و سپر این خودرو سبب شده تا شاهد چهرهای نهچندان مرسوم از نسل چهارم تویوتا پریوس باشیم.
با این حال نمیتوان همه چیز را در چهره این خودرو از دید منفی نگاه کرد؛ ظاهر نسل چهارم تویوتا پریوس ۲۰۱۶-۲۰۱۷ نسبت به نسلهای پیشین، مهیجتر و جسورانهتر به نظر میآید و به همین خاطر، جنبههای اسپرت ظاهر پریوس بیشتر به چشم میآید.
حالت اخمآلود چراغها در کنار طراحی سهبعدی سپر، علاوه بر القای حالتی نامهربان در ذهن بیننده، از تصورات ما نسبت به یک خودروی کممصرف خانوادگی فاصله زیادی دارد. با این حال رعایت اصول آیرودینامیک در طراحی بدنه پریوس بهطور واضح به چشم میخورد و میتوان آن را در زمره نکات مثبت طراحی بیرونی این خودرو به حساب آورد.
حالت متمایز و بسیار خاص چراغهای عقب نیز در نگاه اول کاملا نظرها را به سوی خود جلب میکنند. طراحی این چراغها در هماهنگی با نمای جلوی خودرو انجام شده و حضور شیشه روی درب صندوق عقب از جمله ویژگیهای بارز طراحی بدنه تویوتا پریوس نسل چهارم به شمار میآید.
به طور کل میتوان گفت که طراحان شرکت تویوتا در پروژه نسل چهارم پریوس سعی داشتهاند تا ضمن رعایت اصول آیرودینامیک و کاهش مقاومت هوا، ظاهر این سدان جمعوجور را کمی اسپرتتر و مهیجتر از مدلهای پیشین از آب درآورند تا علاوه بر جذب مشتریان، بتوانند توجه جوانان و افراد اسپرتپسند را نیز جلب کنند.
همچنین بخوانید: بررسی تویوتا پریوس 2024 | قیمت 1404
طراحی داخلی تویوتا پریوس 2017
فضای داخلی تویوتا پریوس در همان نگاه اول، مثل طراحی ظاهری آن متمایز، خاص و منحصربهفرد دیده میشود. در قسمت پشت غربیلک فرمان این خودرو اثری از پنل کیلومترشمار نیست، چرا که نشانگرها و آمپرها در قسمت بالا و میانی داشبورد قرار گرفتهاند. کنسول وسط نیز با اشکال هندسی چند ضلعی و خطوط غیرسیال سر و شکل گرفته که حس غریبی را به بیننده منتقل میکند و البته بر طراحی آیندهنگرانه فضای داخلی این خودرو صحه میگذارد.
کیفیت متریال داشبورد و سایر قسمتها مناسب ارزیابی شده و حس خوبی از لمس آنها در ذهن پدید میآید. همچنین میزان گنجایش کابین نیز اگرچه چندان جادار نیست اما برای ۴ تا ۵ سرنشین بزرگسال کافی به نظر میرسد.
به طور کلی شاید طراحی داخلی تویوتا پریوس در نگاه اول نتواند با سلیقه بسیاری از مشتریان جور در بیاید، اما در ادامه و پس از عادت کردن چشم به تفاوتهای موجود در داخل کابین این خودرو، قطعا زیباییهای آن نیز در نظر مشتریان پدیدار خواهد شد.
عملکرد رانندگی تویوتا پریوس ۲۰۱۷
شتاب و سرعت
تویوتا پریوس ۲۰۱۷ با موتور هیبریدی ۱.۸ لیتری و دو موتور برقی، شتاب صفر تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت حدود ۱۰.۶ ثانیه دارد که برای یک خودروی کممصرف و خانوادگی، عملکردی متوسط و قابل قبول است.
حداکثر سرعت آن ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت است، مناسب رانندگی شهری و بزرگراه، اما برای رانندگی اسپرت یا مسابقهای طراحی نشده است.
حالتهای رانندگی
پریوس ۲۰۱۷ چهار حالت رانندگی ارائه میدهد:
Normal: حالت استاندارد برای استفاده روزمره با تعادل بین مصرف سوخت و شتاب.
Eco: تمرکز روی کمینه کردن مصرف سوخت و بهینهسازی عملکرد موتور و تهویه مطبوع.
Power (Sport): شتاب سریعتر و پاسخدهی سریعتر پدال گاز برای سبقت و رانندگی پویا.
EV (Electric Vehicle): حرکت تنها با موتور الکتریکی در فواصل کوتاه و سرعت کم، بدون استفاده از بنزین.
سیستم تعلیق و فرمان
فرمان برقی چندمنظوره دقیق و سبک است، مناسب رانندگی شهری و مانور در ترافیک.
تعلیق نرم و متعادل، راحتی کافی برای مسیرهای شهری و بزرگراه فراهم میکند، اما در پیچهای تند نسبت به خودروهای اسپرت، کمی کمثبات به نظر میرسد.
به لطف طراحی آیرودینامیک و وزن مناسب خودرو، رانندگی آرام و کمصدا است.
مصرف سوخت و راندمان
مصرف سوخت ترکیبی پریوس ۲۰۱۷ حدود ۳.۶ لیتر در صد کیلومتر است که آن را در رده کممصرفترین خودروهای هیبریدی قرار میدهد.
مصرف در شهر و بزرگراه برای مدلهای معمولی حدود ۵۴/۵۰ مایل بر گالن و برای نسخه Eco تا ۵۸/۵۳ مایل بر گالن میرسد.
تجربه رانندگی واقعی
شتاب اولیه نرم و یکنواخت است و موتور هیبریدی بدون لرزش و صدای زیاد کار میکند.
سیستم ترمز بازیابی انرژی (Regenerative Braking) باعث میشود هنگام کاهش سرعت انرژی دوباره به باتری بازگردد، اما برخی رانندگان ممکن است ابتدا به ترمزهای قدری سختتر عادت کنند.
هندلینگ مناسب برای مسیرهای شهری و بزرگراه، اما در جادههای کوهستانی یا رانندگی اسپرت، خودرو حس سنگینی و کمچالاکی دارد.
مشخصات فنی تویوتا پریوس 2017
تویوتا پریوس علاوه بر اینکه ظاهر خاصی دارد، از نظر مشخصات فنی هم خودرو ویژهای در بازار ایران محسوب میشود. خودروهای هیبریدی موجود در کشور به تعداد انگشتان دو دست هم نمیرسند که پریوس یکی از آنها است. پیشرانه این خودرو ژاپنی ترکیبی از یک موتور ۴ سیلندر بنزینی با حجم ۱.۸ لیتر و یک موتور برقی دو تایی است که به یک باتری با ظرفیت ۱.۲ کیلووات ساعت متصل است.
حداکثر قدرت پیشرانه هیبریدی تویوتا پریوس از طریق جعبه دنده eCVT به چرخهای جلو منتقل میشود. این خودروها در بازار ایران فقط با محور محرک دیفرانسیل جلو موجود هستند اما در بعضی از کشورها مدل تمام چرخ متحرک پریوس نیز به فروش میرسد.
تویوتا پریوس با استفاده از پیشرانه هیبریدی فقط ۳.۶ لیتر بنزین در صد کیلومتر مصرف میکند و یکی از کممصرفترین خودروها در کشورهای مختلف است.
این خودرو هیبریدی دارای ۴ حالت رانندگی است، معمولی (Normal)، اکو (Eco)، اسپرت (Power) و برقی (EV). هر کدام از این حالتها در شرایط مختلفی قابل استفاده است و عملکرد خودرو را تغییر میدهد. البته مصرف سوخت و شتاب پریوس در سه حالت اول، هیچ فرقی با هم ندارد.
مصرف سوخت پریوس ۲۰۱۷ و باتری لیتیوم یونی؛ تجربه رانندگی
یکی از مهمترین دلایلی که خریداران تویوتا پریوس ۲۰۱۷ را انتخاب میکنند، مصرف سوخت پریوس ۲۰۱۷ است که به شکل چشمگیری پایین و اقتصادی طراحی شده است. با ترکیب موتور بنزینی ۱.۸ لیتری و دو موتور الکتریکی، این خودرو میتواند در شرایط عادی شهری و بزرگراه، تنها با ۳.۶ لیتر بنزین در هر صد کیلومتر مسیر را طی کند. برای کسانی که به دنبال صرفهجویی واقعی در مصرف سوخت هستند، نسخه Eco پریوس حتی به اعداد بهینهتری دست پیدا میکند و تجربه رانندگی کممصرف را به خوبی ارائه میدهد.
از دیگر ویژگیهای قابل توجه این خودرو، استفاده از باتری لیتیوم یونی تویوتا پریوس در اکثر تیپها است. این باتری سبکتر از نمونههای نیکل-فلز هیدرید بوده و ظرفیت بیشتری برای ذخیره انرژی الکتریکی دارد، که باعث بهبود شتاب اولیه، افزایش بازه پیمایش و کاهش وزن خودرو میشود. در نتیجه، ترکیب موتور هیبریدی و باتری پیشرفته، رانندگی را هم نرم و هم اقتصادی کرده است.
اگر تجربه واقعی رانندگی این خودرو را بررسی کنیم، متوجه میشویم که تجربه رانندگی پریوس ۲۰۱۷ با تمرکز بر راحتی، آرامش و عملکرد روان در مسیرهای شهری و بزرگراه طراحی شده است. شتاب نرم، سیستم تعلیق متعادل و فرمان دقیق، باعث میشوند راننده حس کنترل کامل بر خودرو داشته باشد، در حالی که مصرف سوخت بهینه و حالتهای مختلف رانندگی (Normal، Eco، Power و EV) امکان تنظیم عملکرد خودرو بر اساس نیاز هر راننده را فراهم میکنند.
نمودار مصرف سوخت تویوتا پریوس 2017
جدول مشخصات کلی تویوتا پریوس 2017
| مشخصات کلی تویوتا پریوس | |
|---|---|
| نوع موتور | هیبریدی |
| حجم موتور | ۱.۸ لیتر |
| سیلندر / سوپاپ | ۴ / ۱۶ |
| تنفس موتور | طبیعی |
| حداکثر قدرت | ۱۲۱ اسب بخار |
| حداکثر گشتاور | ۱۴۲ نیوتن متر |
| جعبه دنده | اتوماتیک eCVT |
| محور محرک | دیفرانسیل جلو |
| شتاب ۰ تا ۱۰۰ | ۱۰.۶ ثانیه |
| حداکثر سرعت | ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت |
| مصرف سوخت | ۳.۶ لیتر در صد کیلومتر |
| استاندارد آلایندگی | یورو ۵ |
| سیستم فرمان | برقی |
| نوع بدنه | لیفتبک |
| نوع رینگ | آلومینیومی |
| نوع شاسی | یکپارچه |
| ترمز جلو | دیسکی خنکشونده |
| ترمز عقب | دیسکی |
| ابعاد و ظرفیتها | |
| طول | ۴۵۴۰ میلیمتر |
| عرض | ۱۷۶۰ میلیمتر |
| ارتفاع | ۱۴۹۰ میلیمتر |
| فاصله بین محور جلو و عقب | ۲۷۰۰ میلیمتر |
| وزن خالص | ۱۳۹۴ کیلوگرم |
| تعداد سرنشین | ۵ نفر |
| ظرفیت صندوق عقب | ۵۰۲ لیتر |
| حجم مخزن سوخت | ۴۳ لیتر |
| قطر رینگ | ۱۵ اینچ |
| چرخ جلو و عقب | R15 195/65 |
جدول آپشن ها و امکانات پریوس 2017
همانطور که اشاره شد تویوتا پریوس در تیپهای مختلفی روانه بازار کشورمان شده که هر کدام از آنها سطح متفاوتی از امکانات را در اختیار کاربران خود قرار میدهند. تیپ C بیشترین امکانات و آپشنها را دارد، اما ایرادی که میتوان به این خودرو گرفت کمبود امکانات در تیپ پایه است.
| امکانات | وضعیت |
|---|---|
| ورود و استارت بدون کلید | دارد |
| سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک | دارد (دوگانه) |
| نمایشگر لمسی مرکزی | دارد |
| دوربین دید عقب | دارد |
| سیستم کروز کنترل هوشمند | دارد |
| رادار پیشگیری از تصادف (PCS) | دارد |
| رادار خطیار (LDA) | دارد |
| سیستم هشدار نقاط کور (BSM) | در برخی تیپها |
| صندلی راننده با تنظیم برقی | دارد |
| گرمکن صندلیهای جلو | دارد |
| نوربالای هوشمند (AHB) | دارد |
| چراغهای LED جلو و عقب | دارد |
| سانروف برقی | ندارد |
| سیستم صوتی JBL با ۸ بلندگو | در تیپهای فول |
| فرمان برقی چندمنظوره | دارد |
| سنسور پارک جلو و عقب | دارد |
| نمایشگر هدآپ (HUD) | در برخی تیپها |
| سیستم ترمز اضطراری خودکار | دارد |
| سقف پانوراما | ندارد |
| کنترل پایداری (VSC) | دارد |
قیمت تویوتا پریوس 2017
قیمت تویوتا پریوس ۲۰۱۷ بسته به مدل، وضعیت فنی، کیلومتر کارکرد و بازار محلی متفاوت است. در ادامه، قیمتهای تقریبی این خودرو را در بازار ایالات متحده بررسی میکنیم:
قیمتهای جدید در زمان عرضه (MSRP)
مدل پایه (One): حدود ۲۳٬۴۷۵ دلار
مدل Two: حدود ۲۴٬۶۸۵ دلار
مدل Two Eco: حدود ۲۵٬۱۶۵ دلار
مدل Three: حدود ۲۶٬۷۳۵ دلار
مدل Three Touring: حدود ۲۸٬۱۱۵ دلار
مدل Four: حدود ۲۹٬۱۳۵ دلار
مدل Four Touring: حدود ۳۰٬۰۱۵ دلار
قیمتهای فعلی در بازار دست دوم (۲۰۱۷)
مدلهای کمکارکرد و تمیز: بین ۱۴٬۰۰۰ تا ۲۲٬۰۰۰ دلار
مدلهای با کارکرد بالا یا وضعیت متوسط: بین ۱۰٬۰۰۰ تا ۱۴٬۰۰۰ دلار
نکات مهم
مدل Two Eco: بالاترین مصرف سوخت (۵۸/۵۳ مایل بر گالن) را دارد و معمولاً قیمت بالاتری دارد.
مدل Four Touring: دارای امکانات پیشرفتهتری مانند سیستم صوتی JBL و نمایشگر هدآپ است.
مدلهای با کارکرد بالا: ممکن است قیمت پایینتری داشته باشند، اما باید وضعیت فنی آنها بررسی شود.
اگر به دنبال خرید یا فروش تویوتا پریوس ۲۰۱۷ هستید، پیشنهاد میشود که وضعیت فنی، تاریخچه سرویسها و تصادفات احتمالی خودرو را بررسی کنید تا تصمیم بهتری بگیرید.
سخن پایانی
پریوس به عنوان یک خودروی هیبریدی کممصرف و با ظاهری متفاوت، از بازار خرید و فروش مناسبی برخوردار است و رونق معاملات آن در حد متوسط ارزیابی میشود؛ چرا که از یک سو با برند خوشنام تویوتا عرضه شده و توانمندی فنی مناسبی را در کنار مصرف سوخت بسیار پایین به مشتریان ارائه میدهد، اما از سوی دیگر ظاهر نهچندان زیبا و همچنین پیچیدگی فنی پیشرانه هیبریدی سبب شده تا برخی از مشتریان ماشینهای بنزینی را به این خودرو کممصرف ژاپنی ترجیح بدهند.
پرسش های متداول
قیمت تویوتا پریوس 2023 چقدر است؟
در بازار جهانی، قیمت تویوتا پریوس 2023 بسته به تیپ و آپشنها بین 28,000 تا 35,000 دلار متغیر است. در ایران، به دلیل واردات محدود، قیمت آن بسیار بالاتر بوده و ممکن است به بیش از 2 میلیارد تومان برسد.
معایب تویوتا پریوس چیست؟
تویوتا پریوس با وجود مزایای زیاد، معایبی نیز دارد؛ از جمله هزینه تعمیر بالا برای باتری هیبریدی، عملکرد متوسط در جادههای کوهستانی، فضای محدود صندوق عقب در برخی تیپها و طراحی خاصی که ممکن است باب سلیقه همه نباشد.
آیا تویوتا پریوس 2018 ارزش خرید دارد؟
بله، مدل ۲۰۱۸ پریوس یکی از پرفروشترین و کماستهلاکترین خودروهای هیبریدی دنیاست. این مدل دارای مصرف سوخت پایین، سیستم ایمنی بهروز و موتور هیبریدی قابلاعتماد است.
قیمت تویوتا پریوس مدل 2017 در بازار ایران چقدر است؟
در حال حاضر، قیمت تویوتا پریوس ۲۰۱۷ در بازار ایران بسته به کارکرد، وضعیت بدنه و امکانات، بین 1.5 تا 2.2 میلیارد تومان تخمین زده میشود.
آیا امکان خرید تویوتا پریوس صفر کیلومتر در ایران است؟
بهدلیل ممنوعیت واردات خودروهای هیبریدی در سالهای اخیر، تهیهی تویوتا پریوس صفر کیلومتر بسیار دشوار است و تنها مدلهای کارکرده در بازار موجودند.
ماشین Prius از نظر فنی چه ویژگیهایی دارد؟
تویوتا پریوس (Prius) از سیستم هیبریدی برقی-بنزینی بهره میبرد، دارای گیربکس e-CVT و مصرف سوخت بسیار پایین (حدود 4 لیتر در هر 100 کیلومتر) است. طراحی آیرودینامیک، تجهیزات ایمنی پیشرفته و عملکرد نرم از جمله ویژگیهای آن هستند.
تویوتا پریوس تیپ A چه تفاوتی با دیگر تیپها دارد؟
تیپ A یکی از نسخههای کاملتر پریوس است که دارای امکاناتی مانند نمایشگر بزرگتر، رادار بین خطوط، سیستم ترمز اضطراری، صندلیهای چرمی و سانروف میباشد.
آیا موتور تویوتا پریوس کاملا برقی است؟
خیر، موتور تویوتا پریوس ترکیبی از یک موتور بنزینی و یک موتور برقی است. این خودرو در سرعتهای پایین میتواند بهصورت تمامبرقی حرکت کند، اما در سرعتهای بالا یا شرایط خاص، هر دو موتور با هم کار میکنند.
وضعیت تویوتا پریوس 2010 در بازار چگونه است؟
مدل ۲۰۱۰ از لحاظ فنی قابلاعتماد است اما ممکن است باتری هیبریدی آن نیاز به تعویض داشته باشد. قیمت مناسبتر و کیفیت ساخت خوب، این مدل را برای خریداران اقتصادی مناسب میکند.
طراحی داخل تویوتا پریوس به چه شکل است؟
فضای داخل پریوس مدرن، مینیمالیستی و آیندهنگر است. نمایشگر دیجیتال مرکزی، داشبورد ساده، و صندلیهای راحت با روکش پارچهای یا چرمی از ویژگیهای آن است. در تیپهای بالاتر، امکاناتی چون سیستم صوتی JBL و تهویه اتوماتیک دوگانه نیز وجود دارد.
برای مشاهده مقایسه پریوس 2017 با سایر خودروهای هیبرید همرده PDF زیر را دانلود نمایید:
دانلود مقایسه پریوس 2017 با سایر خودروهای هیبرید همرده









تویوتا پریوس شاهکاری هست که تویوتا تولید کرده.کم مصرفه و خرابی نداره من الان چند ساله که پریوس دارم و واقعا تا بحال خرجی روی دست من نذاشته.
سلام وقت بخیر ممنونم از مقاله ولی بنظرم اگر راجب مشخصات فنی و آپشن ها بیشتر میگفتید بهتر بود!
ممنونم…
باسلام. ممنون از مقالهی خوبتون. یه سوال داشتم: عمر مفید باتری هیبریدی این نسل از پریوس معمولا چقدره و هزینه ی تعویضش در ایران تقریبا چقدر میشه؟
سلام و وقت بخیر انتظار میرود این باتریها بین 150.000 تا 250.000 کیلومتر و یا حتی بیشتر دوام بیاورند. هزینه تعویض باتری در ایران به دلیل شرایط خاص بازار (نوسان قیمت ارز، قاچاق بودن خودرو، نبود نمایندگی رسمی) بسیار متغیر است،بین 170 تا 400 میلیون تومان درنظر بگیرید.