گیربکس یکی از اجزای اصلی سیستم انتقال نیرو در خودرو است که وظیفه انتقال و تغییر گشتاور و سرعت موتور به چرخ‌ها را بر عهده دارد. این سیستم از مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها تشکیل شده است که می‌تواند با تنظیم نسبت گشتاور و سرعت به‌طور بهینه عملکرد خودرو را مدیریت کند. گیربکس در انواع مختلفی طراحی می‌شود و بسته به نوع خودرو و نیازهای رانندگی، می‌تواند متفاوت باشد. قطعات گیربکس و انتقال نیرو تویوتا و لکسوس را میتوانید از سایت باور یدک تهیه نمایید.

1. گیربکس چیست؟

گیربکس سیستم پیچیده‌ای است که نیرو و گشتاور تولیدی توسط موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. وظیفه گیربکس این است که با تنظیم نسبت دنده‌ها، سرعت و گشتاور موتور را تغییر دهد تا خودرو بتواند در شرایط مختلف، مانند حرکت در سراشیبی، شتاب‌گیری، یا حرکت در سرعت‌های بالا، به‌طور مؤثر و بهینه حرکت کند.

2. انواع گیربکس‌ها

1. گیربکس دستی

   در گیربکس‌های دستی، راننده باید با استفاده از پدال کلاچ و دسته دنده نسبت دنده‌ها را تغییر دهد. در این سیستم، راننده کنترل کامل بر انتخاب دنده‌ها دارد و می‌تواند دنده مناسب را بر اساس شرایط جاده و نیاز به شتاب یا سرعت انتخاب کند.

2. گیربکس اتوماتیک

   در گیربکس‌های اتوماتیک، تغییر دنده به‌طور خودکار توسط سیستم کنترل خودرو انجام می‌شود. راننده نیازی به تعویض دنده‌ها ندارد و گیربکس به‌طور خودکار دنده مناسب را انتخاب می‌کند. این نوع گیربکس راحتی بیشتری را برای راننده فراهم می‌کند و در خودروهای مدرن رایج‌تر است.

3. گیربکس نیمه‌اتوماتیک

   این نوع گیربکس ترکیبی از گیربکس دستی و اتوماتیک است. در این سیستم، راننده می‌تواند انتخاب دنده‌ها را به‌صورت دستی انجام دهد، اما نیازی به استفاده از پدال کلاچ نیست، زیرا سیستم به‌طور خودکار کلاچ را کنترل می‌کند.

4. گیربکس CVT

   گیربکس‌های CVT نوعی گیربکس اتوماتیک هستند که از یک سیستم چرخ‌دنده متغیر پیوسته استفاده می‌کنند. در این سیستم، نسبت دنده به‌طور مداوم تغییر می‌کند و هیچ دنده ثابتی وجود ندارد. این سیستم به‌ویژه برای کاهش مصرف سوخت و بهبود راحتی در رانندگی طراحی شده است.

5. گیربکس دوکلاچه

   گیربکس دوکلاچه از دو کلاچ استفاده می‌کند تا تعویض دنده‌ها سریع‌تر و روان‌تر صورت گیرد. این سیستم ترکیبی از گیربکس اتوماتیک و دستی است و در خودروهای اسپرت و لوکس برای دستیابی به شتاب بالا و انتقال نیروی بهینه به‌کار می‌رود.

3. اجزای گیربکس

1. چرخ‌دنده‌ها

   چرخ‌دنده‌ها اجزای اصلی گیربکس هستند که انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها را انجام می‌دهند. نسبت دنده‌ها (چرخ‌دنده‌های بزرگ و کوچک) تعیین می‌کند که گشتاور و سرعت انتقال پیدا کند.

2. کلاچ

   کلاچ قطعه‌ای است که برای اتصال و قطع ارتباط موتور با گیربکس استفاده می‌شود. در گیربکس‌های دستی، راننده با فشردن پدال کلاچ، امکان تغییر دنده را فراهم می‌آورد. در گیربکس‌های اتوماتیک، کلاچ به‌صورت خودکار کار می‌کند.

3. شفت‌ها

   شفت‌ها برای انتقال گشتاور از موتور به چرخ‌دنده‌ها و بالعکس استفاده می‌شوند. این قطعات نیروی موتور را به‌صورت چرخشی منتقل کرده و به گیربکس وارد می‌کنند.

4. سیستم هیدرولیک

   در گیربکس‌های اتوماتیک، سیستم هیدرولیک برای کنترل تغییر دنده‌ها و عملکرد کلاچ‌ها به‌کار می‌رود. این سیستم با استفاده از روغن هیدرولیک، نیرو و کنترل لازم را برای تعویض دنده‌ها فراهم می‌کند.

5. واحد کنترل الکترونیکی

   در گیربکس‌های اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیک، ECU یا واحد کنترل الکترونیکی مسئول مدیریت عملکرد گیربکس است. این واحد با دریافت اطلاعات از سنسورها و سیستم‌های مختلف، تعویض دنده‌ها را به‌صورت هوشمند انجام می‌دهد.

4. انتقال نیرو در سیستم‌های مختلف

1. انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها
   در تمام خودروها، انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها از طریق گیربکس و دیگر اجزای سیستم انتقال نیرو صورت می‌گیرد. این سیستم شامل کلاچ، گیربکس، شفت‌ها و دیفرانسیل است که هرکدام نقش خاصی در انتقال نیرو ایفا می‌کنند.
2. دیفرانسیل 
   دیفرانسیل یک قطعه مکانیکی است که در خودروهای دیفرانسیل جلو یا عقب برای تقسیم نیرو بین چرخ‌ها به‌طور یکنواخت به‌کار می‌رود. این سیستم به‌ویژه در پیچ‌ها و هنگام حرکت در جاده‌های لغزنده مفید است.
3. انتقال نیرو به چرخ‌های جلو و عقب
   در خودروهای دیفرانسیل جلو (FWD) یا دیفرانسیل عقب (RWD)، انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها از طریق گیربکس و سیستم دیفرانسیل انجام می‌شود. در خودروهای چهارچرخ محرک (4WD یا AWD)، این نیرو به چهار چرخ منتقل می‌شود تا کشش و کارایی بهتری در شرایط مختلف جاده‌ای فراهم شود.

5. نحوه عملکرد گیربکس در خودرو

• در گیربکس دستی: راننده با فشار دادن کلاچ، ارتباط موتور با گیربکس را قطع کرده و سپس با تغییر دنده، نسبت دنده مناسب را انتخاب می‌کند. پس از انتخاب دنده، کلاچ را رها کرده و موتور به گیربکس متصل می‌شود.
• در گیربکس اتوماتیک: سیستم کنترل الکترونیکی و هیدرولیک به‌طور خودکار دنده‌ها را تغییر می‌دهد. این گیربکس به‌طور مداوم بر اساس سرعت خودرو، فشار پدال گاز و دیگر عوامل دنده‌ها را تغییر می‌دهد.
• در گیربکس دوکلاچه: با استفاده از دو کلاچ، تغییر دنده‌ها سریع‌تر و بدون وقفه انجام می‌شود. این سیستم باعث می‌شود که انتقال نیرو بسیار سریع و بدون افت قدرت باشد.

6. نگهداری و مشکلات گیربکس

• بررسی سطح روغن گیربکس: روغن گیربکس باید به‌طور منظم بررسی و در صورت لزوم تعویض شود. روغن کهنه یا کم‌بودن روغن می‌تواند منجر به آسیب به چرخ‌دنده‌ها و قطعات دیگر شود.
• علائم خرابی گیربکس:
  • مشکلات در تعویض دنده (سخت بودن تغییر دنده)
  • صداهای غیرعادی از گیربکس
  • لرزش غیرعادی در زمان حرکت
  • عدم واکنش صحیح به پدال گاز

قطعات گیربکس و انتقال نیرو تویوتا و لکسوس بخش‌های حیاتی خودرو هستند که برای تبدیل نیروی موتور به حرکت چرخ‌ها ضروری‌اند. بسته به نوع گیربکس، این سیستم می‌تواند عملکرد بهینه‌تری را در شرایط مختلف رانندگی فراهم کند. نگهداری صحیح و سرویس منظم گیربکس می‌تواند عمر مفید آن را افزایش دهد و از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری کند.