چرا گاهی دنده در حالت پارک گیر می‌کند؟ رازهایی که باید بدانید

مقدمه

گیر کردن دنده در حالت پارک، مشکلی است که بسیاری از رانندگان، مخصوصاً صاحبان خودروهای گیربکس اتوماتیک، حداقل یک‌بار آن را تجربه کرده‌اند. تصور کنید پس از یک روز طولانی، پشت فرمان نشسته‌اید و قصد دارید خودرو را روشن کرده و حرکت کنید، اما هرچه تلاش می‌کنید، دنده از حالت پارک خارج نمی‌شود. این اتفاق نه‌تنها باعث سردرگمی می‌شود، بلکه می‌تواند موجب نگرانی درباره سلامت خودرو نیز گردد. اما خوشبختانه، در بیشتر موارد این مشکل آن‌قدرها هم که به نظر می‌رسد پیچیده و جدی نیست.

دلایل مختلفی می‌توانند باعث گیر کردن دنده در حالت پارک شوند. برخی از این دلایل به مسائل فنی مانند خرابی سنسورها یا قفل شیفتر مربوط می‌شود، و برخی دیگر به عادت‌های نادرست رانندگی باز می‌گردد؛ مثل توقف در شیب بدون استفاده از ترمز دستی. دانستن این نکات به شما کمک می‌کند تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرده یا در صورت وقوع، بتوانید سریع‌تر و با اطمینان بیشتری آن را برطرف کنید.

همچنین در بسیاری از موارد، راه‌حل‌هایی ساده و کاربردی برای آزاد کردن دنده وجود دارد که اغلب رانندگان از آن بی‌اطلاع هستند. نکاتی مثل نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی، فشردن دقیق پدال ترمز هنگام استارت، یا حتی چرخاندن فرمان می‌تواند مشکل را در لحظه حل کند. دانستن این ترفندها، نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود، بلکه می‌تواند شما را از هزینه‌های اضافی برای تعمیرات بی‌مورد نیز نجات دهد.

در این مقاله، با زبانی ساده و کاربردی به بررسی رایج‌ترین دلایل گیر کردن دنده در حالت پارک می‌پردازیم و به شما یاد می‌دهیم چگونه از بروز این مشکل جلوگیری کرده و در مواقع ضروری، آن را بدون نیاز به مکانیک برطرف کنید. اگر می‌خواهید هم آگاهی فنی خود را بالا ببرید و هم در شرایط حساس کنترل اوضاع را در دست داشته باشید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

همچنین بخوانید: چگونه سیستم کنترل کشش از خطرات رانندگی می‌کاهد؟:همه چیز درباره TCS

قفل شدن دنده در وضعیت پارک؛ علت چیست و چه زمانی رخ می‌دهد؟

وقتی صحبت از “گیر کردن دنده در حالت پارک” می‌شود، منظور حالتی است که شما دنده خودرو را روی وضعیت “P” (پارک) قرار داده‌اید، اما هنگام استارت‌زدن یا تلاش برای حرکت دادن شیفتر (دسته دنده)، دنده از جای خود تکان نمی‌خورد یا قفل شده به نظر می‌رسد. این مشکل اغلب در خودروهای با گیربکس اتوماتیک دیده می‌شود و ممکن است به‌طور ناگهانی و بدون هیچ هشدار قبلی رخ دهد.

حالت پارک در گیربکس اتوماتیک برای قفل کردن چرخ‌ها طراحی شده تا خودرو در هنگام توقف حرکت نکند. در این وضعیت، یک پین فلزی کوچک به نام “پارکینگ پال” وارد دنده‌ای مخصوص در داخل گیربکس می‌شود و مانع از چرخش آن می‌گردد. حالا اگر این مکانیسم تحت فشار باشد؛ مثلاً وقتی خودرو روی شیب پارک شده و ترمز دستی به‌درستی کشیده نشده باشد.این پین ممکن است درگیر باقی بماند و اجازه ندهد دنده از حالت پارک خارج شود.

در واقع، گیر کردن دنده در پارک همیشه نشانه‌ی خرابی جدی نیست، بلکه می‌تواند نتیجه‌ی فشار بیش‌ازحد روی سیستم قفل گیربکس، عدم رعایت برخی نکات ساده‌ی رانندگی یا حتی یک اشکال موقت در سیستم الکتریکی خودرو باشد. در ادامه‌ی مقاله، دلایل دقیق‌تری را بررسی خواهیم کرد و یاد می‌گیریم چگونه از بروز این مشکل جلوگیری کنیم یا در صورت وقوع، آن را به‌درستی برطرف کنیم.

همچنین بخوانید: بررسی تویوتا کرولا کراس 2024

مکانیزم قفل پارک چگونه کار می‌کند؟

برای درک بهتر اینکه چرا گاهی دنده در حالت پارک گیر می‌کند، اول باید با عملکرد مکانیزم قفل پارک آشنا شویم. در گیربکس‌های اتوماتیک، وقتی دنده را روی حالت «P» قرار می‌دهید، چیزی بیشتر از صرفاً توقف خودرو در حال اتفاق افتادن است. در واقع، یک قطعه‌ی کوچک ولی مهم به نام “پارکینگ پال” (Parking Pawl) وارد عمل می‌شود.

پارکینگ پال یک قطعه فلزی شبیه به قلاب است که وقتی دنده روی وضعیت پارک قرار می‌گیرد، وارد یک چرخ‌دنده در داخل گیربکس می‌شود. این چرخ‌دنده که به شفت خروجی متصل است، مستقیماً با چرخ‌های خودرو در ارتباط است. زمانی که پال وارد شیار چرخ‌دنده می‌شود، از چرخیدن آن جلوگیری می‌کند، در نتیجه چرخ‌ها هم نمی‌توانند حرکت کنند.حتی اگر خودرو در شیب باشد.

این سیستم ساده اما مؤثر، برای ایمنی خودرو طراحی شده است تا در زمان توقف کامل، از حرکت ناخواسته جلوگیری شود. اما مشکلی که ممکن است پیش بیاید این است که اگر خودرو قبل از درگیر شدن پارکینگ پال به‌خوبی متوقف نشده باشد.به‌خصوص در سراشیبی‌ها، فشار زیادی روی این قطعه وارد می‌شود.

این فشار ممکن است باعث شود که پال درون چرخ‌دنده قفل شود و شما نتوانید دنده را از حالت پارک خارج کنید.به همین دلیل است که همیشه توصیه می‌شود ابتدا ترمز دستی را فعال کرده و سپس دنده را روی حالت پارک قرار دهید. این کار فشار وزن خودرو را از روی گیربکس برداشته و باعث می‌شود پارکینگ پال بدون تنش وارد چرخ‌دنده شود.

همچنین بخوانید: لیست گران ترین خودرو های تویوتا در سال 2025

پنج دلیل گیرکردن دنده در حالت پارک

• فشار خودرو در شیب بدون ترمز دستی

یکی از شایع‌ترین دلایل گیر کردن دنده در حالت پارک، توقف خودرو در شیب (چه سرازیری و چه سربالایی) بدون استفاده از ترمز دستی است. در این حالت، کل وزن خودرو روی قطعه‌ای کوچک به نام پارکینگ پال وارد می‌شود. وقتی خودرو را در شیب پارک کرده و مستقیماً دنده را در حالت P قرار می‌دهید، این قلاب فلزی درگیر می‌شود و در اثر فشار وزن زیاد، ممکن است در جای خود قفل شود. به همین دلیل، هنگام شروع حرکت، دنده آزاد نمی‌شود. استفاده از ترمز دستی قبل از قرار دادن دنده در حالت پارک باعث می‌شود فشار از روی گیربکس برداشته شود و قطعات به‌راحتی حرکت کنند.

• خرابی سوئیچ پدال ترمز

در اکثر خودروهای اتوماتیک، یک سنسور یا سوئیچ در زیر پدال ترمز تعبیه شده که به سیستم اعلام می‌کند شما در حال ترمز گرفتن هستید. این سوئیچ یک شرط ایمنی است تا قبل از خارج کردن دنده از حالت پارک، مطمئن شود پای شما روی ترمز قرار دارد. اگر این سوئیچ خراب شده یا اتصالش قطع شده باشد، خودرو تصور می‌کند ترمز نگرفته‌اید، در نتیجه اجازه نمی‌دهد دنده حرکت کند. این مشکل معمولاً با تعویض سوئیچ ترمز یا بررسی اتصالات آن برطرف می‌شود.

• خرابی کابل شیفتر یا قفل دنده

کابل شیفتر، قطعه‌ای مکانیکی است که حرکت دسته دنده را به گیربکس منتقل می‌کند. اگر این کابل دچار فرسودگی، پارگی یا جابجایی شود، دستور تعویض دنده به درستی اجرا نمی‌شود. علاوه بر این، در برخی خودروها قفل‌های امنیتی الکترونیکی روی شیفتر تعبیه شده‌اند که ممکن است گیر کنند یا آسیب ببینند. در این صورت حتی با فشار دادن پدال ترمز هم دنده آزاد نمی‌شود. گاهی این مشکل با یک تعمیر ساده حل می‌شود، اما در برخی موارد نیاز به تعویض کابل یا قفل الکتریکی است.

• نقص در سیستم برق یا فیوزهای مرتبط

بسیاری از خودروهای مدرن برای کنترل عملکرد قفل دنده از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند. اگر یکی از فیوزهای مرتبط با سیستم قفل شیفتر بسوزد، یا سیم‌کشی داخلی خودرو دچار مشکل شود، ارتباط الکتریکی بین پدال ترمز، دسته دنده و ECU قطع می‌شود. در این صورت حتی اگر همه چیز ظاهراً درست باشد، خودرو اجازه خارج کردن دنده از حالت پارک را نمی‌دهد. بررسی فیوزها و سیستم برقی توسط متخصص معمولاً این نوع مشکلات را برطرف می‌کند.

• یخ زدگی یا آلودگی مکانیکی

در مناطق سردسیر، گاهی رطوبت وارد بخش‌هایی از سیستم انتقال قدرت یا شیفتر می‌شود و در دماهای پایین یخ می‌زند. این یخ‌زدگی باعث گیر کردن قطعات متحرک می‌شود و دنده در حالت پارک قفل می‌ماند. از سوی دیگر، در خودروهایی که به‌ندرت سرویس می‌شوند یا در شرایط پر گردوغبار قرار دارند، تجمع آلودگی می‌تواند باعث کندی یا گیر کردن مکانیزم‌های داخلی شود. برای رفع این مشکل، تمیزکاری و روان‌کاری اجزای مکانیکی یا گرم‌کردن خودرو در هوای سرد پیشنهاد می‌شود.

چگونه از گیرکردن دنده در پارک جلوگیری کنیم؟

اگرچه گیر کردن دنده در حالت پارک می‌تواند آزاردهنده باشد، اما با رعایت چند نکته ساده و تغییر در عادت‌های رانندگی، می‌توان به‌راحتی از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در ادامه مهم‌ترین راهکارها برای پیشگیری از قفل شدن دنده در حالت P را مرور می‌کنیم:

• همیشه قبل از گذاشتن دنده در حالت p ترمز دستی را فعال کنید

بزرگ‌ترین اشتباهی که اغلب رانندگان انجام می‌دهند، قرار دادن دنده در وضعیت پارک قبل از کشیدن ترمز دستی است. این کار باعث می‌شود وزن خودرو (به‌ویژه در سراشیبی‌ها) روی گیربکس و مکانیزم قفل پارک بیفتد. ابتدا ترمز دستی را بکشید، بعد دنده را در وضعیت پارک بگذارید؛ این ترتیب ساده از فشار زیاد روی سیستم جلوگیری می‌کند.

• ترمز را کامل و محکم فشار دهید

قبل از اینکه بخواهید دنده را از حالت پارک خارج کنید، مطمئن شوید پدال ترمز را محکم و کامل فشار داده‌اید. این کار، به خصوص در خودروهایی که قفل الکترونیکی شیفتر دارند، ضروری است چون سیستم بدون گرفتن ترمز اجازه آزاد کردن دنده را نمی‌دهد.

• از توقف کامل خودرو مطمئن شوید

گاهی رانندگان پیش از توقف کامل خودرو، دنده را روی حالت پارک قرار می‌دهند. این کار باعث درگیری ناقص پارکینگ پال با چرخ‌دنده خروجی می‌شود که می‌تواند منجر به قفل شدن یا آسیب به گیربکس شود. همیشه صبر کنید خودرو کاملاً متوقف شود، سپس دنده را روی P قرار دهید.

• به طور منظم خودرو را سرویس کنید

رسیدگی به سیستم‌های مکانیکی و الکترونیکی گیربکس، کابل شیفتر و ترمز بسیار مهم است. بررسی دوره‌ای توسط تعمیرکار متخصص می‌تواند از خرابی‌های پنهان یا تجمع گردوغبار و خوردگی جلوگیری کند و سیستم را روان و سالم نگه دارد.

• در هوای سرد به آرامی خودرو را گرم کنید

اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که دمای هوا در فصل سرد پایین می‌آید، پیش از حرکت اجازه دهید خودرو چند دقیقه گرم شود. این کار از یخ‌زدگی احتمالی در بخش‌هایی مثل کابل شیفتر یا قفل پارک جلوگیری می‌کند.

با رعایت این نکات ساده اما مهم، می‌توانید تا حد زیادی از بروز مشکل گیر کردن دنده در حالت پارک جلوگیری کنید و در شرایط مختلف، با خیال راحت رانندگی کنید.

سوالات متداول

• آیا گیر کردن دنده در پارک همیشه نشانه خرابی گیربکس است؟

نه لزوماً. این مشکل اغلب به دلایل ساده‌ای مثل پارک در شیب بدون ترمز دستی یا خرابی سوئیچ ترمز رخ می‌دهد و همیشه به معنای خرابی جدی نیست.

• اگر دنده در حالت پارک گیر کرد چگونه می توانم آن را آزاد کنم؟

اول مطمئن شوید پدال ترمز را کامل فشار داده‌اید. در صورت عدم پاسخ، دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کرده و از گزینه‌ی “Shift Lock Release” (قفل آزادکن دنده) استفاده کنید.

• آن استفاده نکردن از ترمز دستی روی شیب باعث گیرکردن دنده می شود؟

بله، این یکی از مهم‌ترین دلایل است. در شیب، بدون ترمز دستی، فشار زیادی به قفل پارک وارد می‌شود و دنده ممکن است گیر کند.

• اگر دنده در حالت پارک خارج نشد، آیا هل دادن خودرو کمک می کند؟

خیر، هل دادن معمولاً توصیه نمی‌شود. اگر خودرو در شیب است، کمی بالا رفتن فشار پدال ترمز و استفاده از دکمه آزادسازی دستی امن‌تر است.

همچنین بخوانید: انواع خطاهای رایج در سنسور های تویوتا و شیوه های رفع آن