مقدمه
سیستم روانکاری یکی از بخش‌های مهم خودرو است که تأثیر زیادی بر عملکرد و دوام موتور دارد. این سیستم با کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک، میزان استهلاک را پایین آورده و از داغ شدن بیش از حد موتور جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، کیفیت و خلوص روغن موتور اهمیت زیادی دارد.هنگام گردش در بخش‌های مختلف موتور، روغن نه‌تنها قطعات را روانکاری می‌کند، بلکه آلودگی‌ها و ذرات ناخالصی را نیز جمع‌آوری کرده و به مخزن روغن بازمی‌گرداند. اگر این روغن تصفیه نشود، آلاینده‌ها دوباره به موتور برمی‌گردند و می‌توانند باعث افزایش اصطکاک، کاهش بازدهی و استهلاک بیشتر قطعات شوند.
در این میان، فیلتر روغن نقش مهمی ایفا می‌کند. این قطعه با تصفیه روغن قبل از ورود مجدد به سیستم، مانع از ورود ذرات و آلودگی‌ها به بخش‌های حساس موتور شده و به بهبود عملکرد و افزایش عمر قطعات کمک می‌کند. در ادامه، این قطعه را دقیق‌تر بررسی خواهیم کرد.
همچنین بخوانید: انواع خطاهای رایج در سنسور های تویوتا و شیوه های رفع آن
کاربرد فیلتر در خودرو
در هر خودرویی، فیلترها نقش موثری در تصفیه‌ی سیالات مختلف دارند و از ورود ناخالصی‌ها به بخش‌های حساس جلوگیری می‌کنند. فیلتر روغن با جذب ذرات معلق و آلودگی‌ها، مانع از نفوذ آن‌ها به روغن موتور شده و به حفظ کیفیت روانکاری کمک می‌کند. از سوی دیگر، فیلتر هوا از ورود گرد و غبار، ذرات ریز و حتی سنگریزه‌ها به داخل موتور جلوگیری کرده و عملکرد بهینه‌ی آن را تضمین می‌کند.
علاوه بر این، فیلتر کابین هوای داخل خودرو را از آلودگی‌ها و ذرات معلق پاک‌سازی کرده و فضایی تمیز و سالم برای سرنشینان فراهم می‌آورد. به طور کلی، وظیفه‌ی اصلی فیلترها، حذف آلاینده‌ها از سیالاتی است که در بخش‌های مختلف خودرو جریان دارند، تا موتور و سایر سیستم‌ها بدون هیچ‌گونه اختلال و فرسایش زودرس، بهترین عملکرد خود را ارائه دهند.
فیلتر روغن چیست؟
فیلتر روغن یکی از اجزای مهم در سیستم‌های مکانیکی و صنعتی است که در مسیر ورود روانکار به موتور یا سایر دستگاه‌های مکانیکی قرار می‌گیرد. این قطعه وظیفه دارد تا ذرات آلودگی، گرد و غبار، رسوبات و سایر ناخالصی‌های مضر را از روغن جدا کند و مانع از ورود آن‌ها به بخش‌های داخلی دستگاه شود. چرا که اگر روغن آلوده و ناخالص به درون موتور یا سایر سامانه‌های مکانیکی راه پیدا کند، می‌تواند باعث افزایش اصطکاک، ایجاد رسوبات در مجاری حساس، کاهش بازدهی و در نهایت، فرسایش و خرابی زودرس قطعات شود. عملکرد فیلتر روغن مستقیماً بر کارایی و طول عمر موتور تأثیر می‌گذارد و از ایجاد آسیب‌های ناشی از ورود ذرات معلق به بخش‌های حیاتی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، با تصفیه‌ی مناسب روغن، سیستم روانکاری به شکل بهینه عمل کرده و حرکت قطعات داخلی را نرم‌تر و بی‌دردسرتر می‌کند. از این رو، استفاده از فیلتر روغن سالم و باکیفیت، یکی از اقدامات اساسی برای افزایش طول عمر تجهیزات و تضمین عملکرد پایدار و بدون نقص آن‌ها محسوب می‌شود.
همچنین بخوانید: معرفی بهترین مدل های هیبریدی تویوتا برای سال 1403
نحوه عملکرد فیلتر روغن در خودرو
زمانی که خودرو استارت می‌خورد و موتور شروع به کار می‌کند، پمپ روغن فعال شده و روغن موجود در کارتر را به جریان می‌اندازد. در این مرحله، روغن تحت فشار وارد مدار روغن‌کاری شده و به سمت فیلتر روغن حرکت می‌کند تا پیش از رسیدن به قطعات موتور، تصفیه شود.روغن از طریق سوراخ‌های کوچک روی درپوش فلزی فیلتر وارد محفظه‌ی داخلی شده و به سمت دیواره‌های بدنه‌ی فیلتر جریان می‌یابد. سپس با عبور از لایه‌ی صافی کاغذی مخصوص، ذرات معلق، براده‌های فلزی و سایر آلودگی‌ها از آن جدا شده و روغن پاک‌سازی شده از طریق سوراخ خروجی بزرگ فیلتر وارد مجاری موتور می‌شود. این فرایند به حفظ کیفیت روغن و عملکرد بهینه‌ی سیستم روانکاری کمک می‌کند.
اما در شرایطی که کاغذ صافی فیلتر کاملاً مسدود شود، امکان عبور روغن تصفیه‌شده کاهش پیدا می‌کند. برای جلوگیری از آسیب به موتور در این مواقع، سوپاپ بای‌پس (سوپاپ اطمینان) فعال شده و اجازه می‌دهد روغن بدون عبور از فیلتر، مستقیماً وارد موتور شود. هرچند این روغن تصفیه‌نشده حاوی آلاینده‌هایی است که ممکن است در طولانی‌مدت به قطعات موتور آسیب برسانند، اما در مواقع اضطراری، این مکانیزم باعث می‌شود موتور از کمبود روغن در امان بماند و از بروز صدمات جدی جلوگیری شود.با این حال، تعویض به‌موقع فیلتر روغن بسیار ضروری است. اگر فیلتر برای مدت طولانی تعویض نشود و به نقطه‌ی انسداد برسد، موتور به‌طور مداوم از روغن تصفیه‌نشده استفاده خواهد کرد که این امر می‌تواند موجب افزایش اصطکاک، سایش زودرس قطعات و کاهش عمر مفید موتور شود. بنابراین، توصیه می‌شود پیش از آنکه فیلتر کاملاً مسدود شود، آن را تعویض کنید تا عملکرد موتور و سیستم روانکاری دچار اختلال نشود.
مقایسه کاربرد و زمان تعویض انواع فیلتر روغن خودرو
| نوع فیلتر روغن | کاربرد | مزایا | زمان تعویض پیشنهادی |
|---|---|---|---|
| فیلتر روغن معمولی (Paper) | موتورهای معمولی با مصرف روزمره | قیمت مناسب – در دسترس بودن | ۵٬۰۰۰ تا ۸٬۰۰۰ کیلومتر |
| فیلتر روغن کارتریجی (Cartridge) | موتورهای جدیدتر یا خودروهای آسیایی | کیفیت تصفیه بالاتر – سازگاری بیشتر | ۷٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ کیلومتر |
| فیلتر روغن فلزی اسپین-آن (Spin-On) | اغلب خودروهای سواری | تعویض آسان – استحکام بیشتر | ۸٬۰۰۰ تا ۱۲٬۰۰۰ کیلومتر |
| فیلتر روغن سینتتیک | موتورهای توربو، پرقدرت یا کارکرد سنگین | دوام بسیار بالا – قدرت فیلتراسیون عالی | ۱۰٬۰۰۰ تا ۱۵٬۰۰۰ کیلومتر |
اهمیت فیلتر روغن در عملکرد و سلامت موتور
فیلتر روغن یکی از بخش‌های کلیدی در حفظ سلامت موتور خودرو است و وظیفه‌ی آن، جلوگیری از ورود ناخالصی‌ها و ذرات فلزی ناشی از اصطکاک قطعات متحرک به درون موتور است. اگر این ذرات به پیشرانه راه پیدا کنند، ممکن است مشکلاتی جدی مانند یاتاقان زدن، آسیب دیدن میل‌لنگ، خرابی شاتون و سیلندر و حتی کاهش عمر کلی موتور را به دنبال داشته باشند. علاوه بر این، فیلتر نامناسب یا معیوب می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی مانند روغن‌سوزی شود.
حفظ تمیزی روغن موتور در خودرو
یکی از وظایف اصلی فیلتر روغن، پاک‌سازی روغن از آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها است. در طول زمان، ذرات معلق، گردوغبار و براده‌های فلزی حاصل از اصطکاک قطعات موتور، وارد روغن شده و باعث افت کیفیت آن می‌شوند. اگر این آلودگی‌ها تصفیه نشوند، نه‌تنها باعث کاهش روانکاری صحیح موتور می‌شوند، بلکه ممکن است باعث سایش سریع‌تر قطعات داخلی شوند. روغن تمیز به عملکرد بهتر موتور کمک می‌کند و از بروز مشکلاتی نظیر یاتاقان زدن، گرفتگی مسیرهای روغن‌رسانی و افزایش مصرف سوخت جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، استفاده از فیلتر روغن سالم و باکیفیت، تأثیر مستقیمی بر دوام و کارایی موتور دارد.
جلوگیری از ورود روغن غلیظ در موتور خودرو
موتور خودرو برای کارکرد مطلوب، به روغن با گرانروی استاندارد نیاز دارد. روغن تازه و استاندارد، در دماها و شرایط مختلف، خاصیت روانکاری بهینه‌ای دارد و باعث کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک می‌شود. اما با گذشت زمان و جذب ناخالصی‌ها، روغن غلیظ‌تر می‌شود و اگر این روغن بدون تصفیه وارد موتور شود، ممکن است عملکرد آن را دچار اختلال کند. روغن غلیظ نمی‌تواند به‌درستی در مسیرهای روغن‌کاری جریان یابد و برخی قطعات ممکن است بدون روانکاری کافی کار کنند، که این موضوع موجب افزایش دمای موتور، کاهش راندمان و افزایش استهلاک قطعات حیاتی می‌شود. فیلتر روغن، از ورود این روغن آلوده و غلیظ جلوگیری کرده و مانع از بروز چنین مشکلاتی می‌شود.
افزایش عمر قطعات موتور
فیلتر روغن، به‌عنوان یک محافظ برای موتور عمل می‌کند و از ورود آلاینده‌ها و ذرات مخرب به بخش‌های حساس پیشرانه جلوگیری می‌کند. زمانی که روغن تمیز باقی بماند، موتور به‌صورت بهینه کار می‌کند و اصطکاک بین قطعات به حداقل می‌رسد. این موضوع مستقیماً به افزایش عمر قطعات موتور و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری منجر می‌شود. بدون فیلتر روغن، ذرات آلاینده به‌مرور زمان در بین قطعات انباشته شده و موجب ایجاد رسوبات و گرفتگی در مسیرهای روغن‌رسانی می‌شوند، که این موضوع می‌تواند منجر به خرابی‌های جدی در موتور شود. بنابراین، تعویض به‌موقع فیلتر روغن و استفاده از فیلترهای باکیفیت، یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش طول عمر خودرو است.
به‌طور کلی، نقش فیلتر روغن در عملکرد صحیح موتور غیرقابل انکار است و تعویض منظم آن، از بسیاری از مشکلات فنی جلوگیری می‌کند. استفاده از فیلترهای استاندارد و بررسی دوره‌ای آن‌ها، یکی از راه‌های ساده اما بسیار مؤثر برای حفظ سلامت خودرو در طولانی‌مدت محسوب می‌شود.
ویژگی های فیلتر روغن با کیفیت
فیلترهای روغن در انواع مختلف و با کیفیت‌های گوناگون تولید می‌شوند و هر خودرو بسته به طراحی و نیاز خود، از نوع خاصی از این فیلترها بهره می‌برد. این فیلترها در ابعاد متفاوتی ساخته می‌شوند که متناسب با مشخصات فنی هر خودرو طراحی شده‌اند. اما در مجموع، یک فیلتر روغن مناسب و باکیفیت باید دارای ویژگی‌هایی باشد که عملکرد بهینه‌ی آن را تضمین کند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- ساختار فیلتراسیون قوی: باید از کاغذ یا ماده‌ی فیلترکننده‌ی باکیفیت ساخته شده باشد که توانایی بالایی در جداسازی و تصفیه‌ی آلودگی‌ها داشته باشد.
- تعداد مناسب لایه‌های فیلتراسیون: فیلترهایی که دارای تعداد بیشتری از کاغذهای فیلترکننده هستند، قدرت بیشتری در جذب ناخالصی‌ها و ذرات معلق دارند.
- مقاومت در برابر فشار روغن: کاغذها و مواد فیلتر نباید در برابر فشار روغن دچار پارگی شوند، زیرا این موضوع می‌تواند منجر به ورود آلودگی‌ها به داخل موتور شود.
- استحکام محفظه‌ی فیلتر: محفظه‌ی اصلی فیلتر باید مقاومت کافی در برابر فشار و دمای بالا را داشته باشد تا در شرایط سخت دچار ترک یا شکستگی نشود.
- دیواره و مجرای مرکزی مقاوم در برابر خوردگی: بخش‌های فلزی فیلتر باید از مواد ضدزنگ و مقاوم در برابر خوردگی ساخته شوند تا در تماس مداوم با روغن و رطوبت، دچار زنگ‌زدگی نشوند.
- عایق‌بندی دقیق و بدون نشتی: یک فیلتر باکیفیت دارای سیستم آب‌بندی مناسب است که مانع از ورود آب و ذرات خارجی به داخل روغن و همچنین جلوگیری از نشتی روغن به بیرون می‌شود.
- وجود سوپاپ اطمینان: این قطعه باعث می‌شود در صورت بالا رفتن فشار روغن، عملکرد فیلتراسیون دچار اختلال نشود و جریان روغن به‌درستی ادامه یابد.
یکی از نکات مهم در انتخاب فیلتر روغن، تناسب آن با فشار تولید شده توسط اویل پمپ است. اگر فیلتر روغن نتواند فشار روغن را تحمل کند، ممکن است کاغذهای داخلی آن پاره شوند یا محفظه‌ی فیلتر ترک بردارد. این موضوع به‌خصوص در شرایطی که سوپاپ اطمینان عملکرد درستی نداشته باشد، خطرناک‌تر خواهد شد. در چنین مواقعی، روغن بدون تصفیه‌ی مناسب به درون موتور راه پیدا می‌کند و آلاینده‌ها می‌توانند به قطعات حیاتی مانند میل‌لنگ و شاتون آسیب برسانند. همچنین، نشتی روغن از فیلتر می‌تواند منجر به کاهش سطح روغن و در نتیجه کاهش راندمان سیستم روانکاری شود. در نتیجه، انتخاب یک فیلتر روغن با کیفیت و متناسب با مشخصات فنی خودرو، از مشکلات جدی در عملکرد موتور جلوگیری کرده و به حفظ سلامت آن کمک می‌کند.
همچنین بخوانید: همه چیز درباره سیستم کنترل پایداری خودرو (ESP)
نمودار زمان تعویض انواع فیلتر روغن
انتخاب فیلتر روغن مناسب
انتخاب نوع فیلتر روغن بستگی به مدل خودرو، نوع موتور و شرایط کارکرد آن دارد. استفاده از فیلتر روغن باکیفیت و مناسب، نقش مهمی در افزایش طول عمر موتور، بهبود عملکرد روغن‌کاری و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری ایفا می‌کند. بنابراین، همیشه از فیلتر روغن استاندارد و متناسب با مشخصات فنی خودرو استفاده کنید تا از بروز مشکلاتی مانند کاهش فشار روغن، آلودگی بیش از حد و استهلاک قطعات جلوگیری شود. فیلتر روغن های اصل تویوتا و لکسوس را می توانید از فروشگاه باور یدک به صورت حضوری یا به صورت اینترنتی خریداری کنید؛ تمامی قطعات موجود در باور یدک دارای کد رهگیری و ضمانت اصالت کالا می باشند. قبل از خرید جهت دریافت مشاوره و استعلام بروز قیمت با کارشناسان مجموعه تماس حاصل فرمایید.
سخن پایانی
این قطعه با تصفیه‌ی مداوم روغن، از ورود آلودگی‌ها و ذرات مضر به داخل موتور جلوگیری کرده و عملکرد بخش‌های متحرک را بهبود می‌بخشد. انتخاب فیلتر روغن مناسب و تعویض به‌موقع آن، از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند از مشکلاتی نظیر سایش زودرس قطعات، کاهش کارایی موتور و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری جلوگیری کن .اگرچه این قطعه ساده به نظر می‌رسد، اما اهمیت آن در عملکرد کلی خودرو غیرقابل انکار است. رعایت اصول نگهداری از این قطعه کوچک اما مؤثر، می‌تواند باعث بهینه‌سازی مصرف سوخت، کاهش استهلاک و افزایش طول عمر موتور شود. از این رو، همواره توصیه می‌شود که از فیلترهای باکیفیت و استاندارد استفاده شود و نظارت دوره‌ای بر وضعیت آن انجام گیرد تا خودرو در بهترین شرایط خود باقی بماند.
پرسش های متداول
زمان مناسب تعویض روغن خودرو چه زمانی است؟
زمان تعویض فیلتر روغن معمولاً هر ۵۰۰۰ تا ۱۰ هزار کیلومتر یا مطابق با توصیه کارخانه سازنده خودرو است. تعویض به موقع فیلتر روغن باعث حفظ کارایی موتور و افزایش عمر آن می‌شود.
علائم خرابی فیلتر روغن چیست؟
از علائم خرابی فیلتر روغن می‌توان به کاهش فشار روغن، صدای غیرطبیعی موتور، افزایش دمای موتور و کاهش شتاب خودرو اشاره کرد.
تاثیر فیلتر روغن در شتاب خودرو چگونه است؟
فیلتر روغن سالم و با کیفیت باعث روانکاری بهتر موتور و کاهش اصطکاک قطعات می‌شود که در نهایت به بهبود شتاب و کارایی خودرو کمک می‌کند.
اجزای اصلی فیلتر روغن شامل چه مواردی است؟
اجزای فیلتر روغن معمولاً شامل بدنه فلزی، کاغذ یا پارچه فیلتر، فنر فشار، و واشر‌های آب‌بندی می‌باشد.
بهترین فیلتر روغن خارجی کدام است؟
بهترین فیلتر روغن خارجی معمولاً از برندهای معتبر و شناخته شده‌ای مانند جنیون پارت و یا موبیس (برای خودرو های هیوندای و کیا) کیفیت ساخت، فیلتر کردن ذرات ریز و دوام آن از معیارهای اصلی انتخاب بهترین فیلتر روغن هستند.
اگه فیلتر روغن مدت طولانی تعویض نشه، ممکنه روی عملکرد اویل پمپ یا فشار روغن هم تأثیر بذاره؟
سلام و وقت بخیر؛
بله، کاملاً ممکنه. اگر فیلتر روغن مدت زیادی تعویض نشه و دچار گرفتگی بشه، جریان روان روغن مختل می‌شه و این موضوع می‌تونه باعث افت فشار روغن در سیستم بشه. در این شرایط، اویل پمپ باید سخت‌تر کار کنه تا روغن رو به گردش دربیاره، که خودش می‌تونه باعث فشار بیشتر به پمپ و حتی کاهش عمر اون بشه. در موارد شدید، فعال شدن سوپاپ بای‌پس هم باعث می‌شه روغن تصفیه‌نشده وارد موتور بشه، که برای قطعات داخلی اصلاً خوب نیست. پس تعویض به‌موقع فیلتر روغن واقعاً ضروریه.
منم یه تجربه مشابه داشتم. مدتی بود متوجه شدم شتاب ماشین افت کرده و موتور موقع روشن شدن صداهای غیرمعمول می‌داد. اول فکر کردم مشکل از روغن یا شمع‌هاست، ولی بعد از بررسی مشخص شد فیلتر روغن به‌موقع تعویض نشده و عملاً مسیر گردش روغن مختل شده بود. متأسفانه همین موضوع باعث شده بود چند قطعه داخل موتور دچار سایش بشن و هزینه تعمیر بالا رفت. واقعاً اهمیت این قطعه ساده دست‌کم گرفته می‌شه، ولی اگه به‌موقع عوض نشه، می‌تونه آسیب‌های جدی به موتور بزنه.
سلام وقت بخیر؛
خیلی وقت‌ها چون فیلتر روغن یه قطعه ساده و نسبتاً ارزونه، کمتر بهش توجه می‌شه، ولی همون‌طور که گفتید، اگر وظیفه‌شو به‌درستی انجام نده، می‌تونه باعث مشکلات جدی و هزینه‌های سنگین بشه. سایش قطعات داخلی موتور از اون آسیب‌هاییه که خیلی وقت‌ها دیر متوجهش می‌شیم، وقتی که دیگه کار از کار گذشته. ممنون که تجربه‌تون رو به اشتراک گذاشتید، واقعاً باعث می‌شه بقیه هم جدی‌تر به این موضوع نگاه کنن.