دلایل ناک زدن خودرو و راهکارهای رفع آن

مقدمه

یکی از مشکلات رایجی که ممکن است برای هر خودرویی رخ دهد، صدای ناک زدن موتور است. این مشکل علاوه بر کاهش عملکرد و عمر مفید موتور، می‌تواند هزینه‌های سنگینی را برای تعمیرات به مالک خودرو تحمیل کند. آگاهی از دلایل اصلی ناک زدن و یادگیری روش‌های پیشگیری و رفع آن، نه‌تنها به حفظ سلامت موتور کمک می‌کند، بلکه از بروز خرابی‌های جدی‌تر نیز جلوگیری خواهد کرد.

ناک زدن پدیده‌ای است که طی آن موتور صدایی شبیه به “ناک ناک” تولید می‌کند. این صدا معمولاً زمانی شنیده می‌شود که موتور در دورهای پایین کار می‌کند. نادیده گرفتن این مشکل می‌تواند به آسیب‌های جدی در بخش‌های مختلف خودرو منجر شود. در این پست وبلاگ آموزشی، دلایل اصلی ناک زدن موتور خودرو را بررسی کرده و راهکارهایی عملی برای رفع این مشکل ارائه می‌دهیم. با مطالعه این مطلب، می‌توانید اطلاعات مفیدی را در این زمینه به دست آورید.

همچنین بخوانید: همه چیز درباره پیستون خودرو و علائم خرابی آن

ناک زدن موتور خودرو چیست؟

زمانی که دور موتور پایین است و خودرو در دنده سبک قرار دارد، با فشار دادن پدال گاز، صدای ناک یا ضربه تق‌تق ممکن است شنیده شود که گاهی اشتباهاً به آن صدای سوپاپ گفته می‌شود. این صدا نشان‌دهنده یک مشکل مکانیکی در موتور است و می‌تواند به دلیل چند عامل مختلف ایجاد شود. اکتان پایین و کیفیت پایین سوخت، کیفیت ضعیف شمع‌ها و معیوب بودن آنها، یا وجود کربن نسوخته در سیلندر از جمله دلایل اصلی ناک زدن موتور هستند.

ناک به حالتی گفته می‌شود که ترکیب سوخت و هوا در سیلندر زودتر از زمان جرقه‌زنی شمع منفجر می‌شود. این مشکل بیشتر زمانی رخ می‌دهد که خودرو در دنده مرده یا دنده اشتباهی قرار داشته باشد، که در این حالت شتاب‌گیری سخت‌تر شده و ممکن است شتاب خودرو کاهش یابد. یکی از دلایل اصلی ناک زدن موتور، اکتان پایین بنزین است.

اکتان بنزین باید حدود ۹۸ باشد، اما بنزین‌های سوپر معمولاً اکتان ۹۱ و بنزین‌های معمولی اکتان ۸۵ دارند. در ایران، معمولاً اکتان بنزین‌ها پایین است، به همین دلیل برای بهبود عملکرد موتور، اغلب از مکمل‌های اکتان استفاده می‌شود.

همچنین بخوانید: انواع خطاهای رایج در سنسور های تویوتا و شیوه های رفع آن

دلایل ناک زدن موتور خودرو

• خرابی شمع خودرو

شمع‌های موتور وظیفه دارند با ایجاد جرقه، مخلوط سوخت و هوای داخل سیلندر را مشتعل کنند، و به عبارت دیگر، برای راه‌اندازی و عملکرد صحیح موتور ضروری هستند. مانند سایر قطعات خودرو، شمع‌ها نیز به مرور زمان فرسوده شده و ممکن است خراب شوند. اکثر خودروسازان توصیه می‌کنند که شمع‌ها را هر ۵۰ هزار کیلومتر یک‌بار تعویض کنید، اما طول عمر شمع‌ها بستگی به شرایط استفاده و نوع شمع دارد.عدم تعویض شمع‌های معیوب می‌تواند منجر به کاهش قدرت موتور و عملکرد نامناسب آن شود. خوشبختانه، تعویض شمع‌ها راه‌حل کاملاً مقرون‌به‌صرفه‌ای است که می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.

در بیشتر خودروهای مدرن، زمان‌بندی جرقه‌زنی شمع‌ها توسط کامپیوتر کنترل می‌شود. این یعنی شمع‌ها در زمان دقیق و مشخصی از حرکت موتور جرقه می‌زنند. اما اگر به هر دلیلی جرقه در زمان صحیح خود اتفاق نیفتد، می‌تواند باعث انفجارهای متعدد در سیلندر شده و در نتیجه ناک زدن موتور رخ دهد.

• استفاده از سوخت با اکتان پایین

بنزین با درجه‌بندی اکتان مختلف در دسترس است. هرچه میزان اکتان سوخت بالاتر باشد، سوخت قبل از اشتعال تحت فشار و تراکم بیشتری قرار می‌گیرد. اگر موتور خودروی شما برای استفاده از سوخت با اکتان بالا طراحی شده باشد، استفاده از بنزین معمولی می‌تواند باعث تولید صدای زیاد و ناک زدن در موتور شود.

البته توجه داشته باشید که سوخت با اکتان بالا معمولاً گران‌تر از سوخت‌های معمولی است. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از سوخت نامناسب می‌تواند به موتور آسیب جدی وارد کرده و هزینه‌های تعمیرات بالایی به شما تحمیل کند.

برای اطمینان از انتخاب سوخت مناسب، بهتر است دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کنید و مطمئن شوید که از نوع سوخت توصیه‌شده استفاده می‌کنید. در صورتی که نیاز بود، سطح اکتان سوخت را در نوبت بعدی افزایش دهید یا از تقویت‌کننده‌های اکتان برای بهبود عملکرد موتور استفاده کنید. اگر با این اقدامات مشکل ناک زدن برطرف نشد، احتمالاً مشکل از منبع دیگری است که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.

• انباشته شدن رسوبات کربنی

سوخت باید حاوی مواد کربن‌زدا باشد تا از مسدود شدن سیلندرهای خودرو توسط رسوبات کربن جلوگیری کند. این مواد کربنی باعث ایجاد فضای کمتری برای سوخت و هوا خواهد شد که منجر به افزایش فشرده‌سازی می‌شود. بنابراین تغییرات در فشرده‌سازی سوخت می‌تواند منجر به صداهای تق‌تق شود. به عبارت دیگر، در این وضعیت، انباشته شدن کربن باعث ایجاد یک ضربه دوگانه می‌شود که نه‌تنها حجم سیلندر را کمتر می‌کند، بلکه جرقه لازم برای مشتعل کردن مستقیم سوخت را نیز ایجاد می‌کند.اما در عین حال تجمع بیش از حد کربن می‌تواند منجر به مشکلاتی در فرایند احتراق شود و به سیلندرهای موتور خودرو آسیب برساند. حال برای رفع این مشکل باید سیلندرها توسط یک متخصص تمیز شوند.

• مخلوط ناهماهنگ هوا و سوخت

یکی از عواملی که می‌تواند منجر به ناک زدن خودرو شود، مخلوط نامتعادل هوا و سوخت در موتور است. مشکلاتی مانند خرابی سنسور اکسیژن، اختلال در عملکرد انژکتورهای سوخت، پمپ بنزین یا سنسور جریان هوای جرمی می‌توانند باعث ایجاد مخلوطی شوند که سوخت کافی ندارد و هوای آن بیش از حد است. به این نوع ترکیب، مخلوط “بدون چربی” گفته می‌شود.وقتی سوخت کافی به سیلندرها نرسد، مخلوط به‌درستی نمی‌سوزد و شرایطی ایجاد می‌شود که انفجارهای غیرعادی و متعدد رخ می‌دهند. این انفجارها یکی از دلایل اصلی ایجاد صدای ناک در موتور هستند و می‌توانند به عملکرد موتور آسیب برسانند.

• خرابی سنسور ناک

سنسور ناک یا سنسور ضربه، به‌طور مداوم ارتعاشات موتور را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات لازم را به کامپیوتر خودرو (ایسیو) ارسال می‌کند. اگر میزان ارتعاشات از محدوده استاندارد خارج شود، این سنسور با ارسال هشدار باعث روشن شدن چراغ چک خودرو می‌شود و ممکن است عملکرد موتور تحت تأثیر قرار بگیرد.

وظیفه اصلی سنسور ناک، شناسایی ناک زدن موتور و کمک به رفع آن است. در صورت خرابی این سنسور، موتور خودرو ممکن است دچار مشکل شود و ناک بزند. برای جلوگیری از این اتفاق، توصیه می‌شود که بررسی سنسور ناک را به فهرست اقدامات پیشگیرانه، به‌ویژه پیش از سفر، اضافه کنید.

• عدم روغن کاری سرسیلندر

تمام سیلندرهای موتور برای عملکرد صحیح نیاز به روغن‌کاری دارند. اگر یک سیلندر بدون روغن کافی کار کند، معمولاً صدای تق‌تق تولید می‌شود.از دست رفتن روغن سیلندر اغلب به دلیل نشتی روغن موتور اتفاق می‌افتد. همچنین، استفاده از روغن‌های بی‌کیفیت با نقطه اشتعال پایین می‌تواند منجر به روانکاری ناکافی در موتور شود.

به همین دلیل بسیاری از خودروسازان توصیه می‌کنند از روغن موتور سنتتیک برای روانکاری بهتر سرسیلندر استفاده شود.عدم روغن‌کاری مناسب سرسیلندر می‌تواند به رینگ پیستون و دیواره سیلندر آسیب جدی وارد کند. بنابراین، روغن‌کاری منظم و استفاده از روغن مناسب برای جلوگیری از آسیب و صدای کوبش پیستون ضروری است.

• بلبرینگ معیوب و فرسوده

یکی از انواع دیگر ناک زدن موتور، ضربه میله‌ای است. در حین حرکت پیستون‌ها به سمت بالا و پایین در داخل موتور، میل‌لنگ را می‌چرخانند تا نیرو به چرخ‌ها منتقل شود. بلبرینگ‌های میله‌ای وظیفه دارند حرکت روان پیستون‌ها را امکان‌پذیر کنند، اما این بلبرینگ‌ها ممکن است به مرور زمان دچار فرسودگی شده یا از جای خود خارج شوند.

هنگامی که یاتاقان‌ها فرسوده می‌شوند، پیستون‌های متصل به میل‌لنگ لق شده و شروع به تکان خوردن می‌کنند، که این امر باعث تولید صدای تق‌تق در موتور می‌شود. برای رفع این مشکل، ممکن است نیاز به تعویض یاتاقان‌ها یا انجام تعمیرات روی پیستون‌ها یا میل‌لنگ داشته باشید تا عملکرد موتور به حالت طبیعی بازگردد.

راهکار های مؤثر برای رفع مشکل ناک زدن موتور خودرو

• استفاده از سوخت مناسبهمیشه از بنزین با اکتان توصیه‌شده توسط کارخانه استفاده کنید. اگر خودروی شما نیاز به سوخت با اکتان بالا دارد، علاوه بر بنزین سوپر، می‌توانید از مکمل‌های افزایش اکتان استفاده نمایید.
• بررسی شمع‌ها و وایرهاشمع‌ها و وایرها را به طور دوره‌ای چک کنید و در صورت نیاز، فقط با نمونه‌های اصلی و شرکتی تعویض نمایید.
• کنترل ولتاژ باتریعملکرد باتری را چند وقت یکبار بررسی کنید و مطمئن شوید که ولتاژ آن در محدوده استاندارد است، زیرا ولتاژ نامناسب می‌تواند روی عملکرد موتور تأثیر بگذارد.
• تنظیم دلکوزمان‌بندی دلکو را با ابزارهای مناسب بررسی کنید و در صورت نیاز آن را تنظیم نمایید تا جرقه‌زنی دقیق و به‌موقع انجام شود.
• اطمینان از عملکرد سیستم خنک‌کنندهاگر خودرو در دمای مطلوب کار نمی‌کند، سطح مایع خنک‌کننده، عملکرد صحیح فن‌ها، سنسور دمای آب و دیگر اجزای سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید. استفاده از ضدیخ مناسب که دارای خواص ضدجوش و ضد‌رسوب است نیز بسیار اهمیت دارد.
• روغن موتور را به‌موقع تعویض کنیدهمیشه سطح روغن موتور را بررسی کنید و تعویض آن را تنها با روغن‌های توصیه‌شده و با گرانروی مناسب انجام دهید. روغن‌کاری مناسب از فرسایش قطعات موتور و ایجاد ناک جلوگیری می‌کند.
• فیلرگیری دقیق سوپاپ‌هاسوپاپ‌ها را بر اساس اعداد توصیه‌شده توسط کارخانه فیلرگیری کنید تا از هماهنگی و عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.

همچنین بخوانید: بررسی عملکرد سنسور جریان هوای جرمی در خودروهای تویوتا

سخن پایانی

جلوگیری از ناک زدن موتور می‌تواند با انجام نگهداری منظم و به‌موقع بسیار ساده باشد! اولین قدم این است که شمع‌های موتور را طبق توصیه‌های سازنده خودرو به‌موقع تعویض کنید.علاوه بر این، هر بار که به پمپ بنزین می‌روید، مطمئن شوید که از سوخت با اکتان مناسب استفاده می‌کنید، حتی اگر قیمت بالاتر آن کمی شما را اذیت کند. در حالی که سوخت با اکتان بالا معمولاً هزینه بیشتری دارد، اما رعایت توصیه‌های سازنده خودرو برای عملکرد بهتر و طول عمر بیشتر موتور ضروری است.