مقدمه

روغن ترمز یا مایع ترمز، سیالی است که وظیفه انتقال فشار هیدرولیکی از پمپ ترمز به سیلندر ترمز را بر عهده دارد که در نهایت موجب فشار لنت ترمز بر دیسک یا کاسه ترمز میشود. این مایع بدلیل خصلت عملکرد خود باید دارای حداقل تراکم پذیری باشد. همچنین این مایع باید نسبت به حباب هوا حساس بوده و اجازه تشکیل حباب را ندهد. تبخیر روغن ترمز باید بسیار ناچیز باشد و با قطعات فلزی و پلاستیکی که با آنها در تماس است سازگاری داشته باشد.که در این پست وبلاگ آموزشی میخواهیم تا به بررسی روغن ترمز DOT4 بپردازیم و هچنین به تفاوت های بین روغن ترمز های  DOT4 و DOT3 بپردازیم.

 اهمیت روغن ترمز در ایمنی خودرو

روغن ترمز به عنوان یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز، نقش مهمی در ایمنی خودرو ایفا می‌کند. در زیر به برخی از دلایل اهمیت روغن ترمز در ایمنی خودرو پرداخته شده است:

– حفظ عملکرد مؤثر سیستم ترمز

روغن ترمز با انتقال صحیح فشار از پدال ترمز به کالیپرها، عملکرد مؤثر سیستم ترمز را تضمین می‌کند. عدم تعویض به موقع روغن ترمز یا استفاده از روغن نامناسب می‌تواند موجب کاهش قدرت ترمز و افزایش خطر تصادف شود.

– جلوگیری از تشکیل حباب‌های هوا در سیستم

هوا در سیستم ترمز می‌تواند موجب کاهش کارایی ترمزها شود. روغن ترمز با خصوصیات ویژه‌ای که دارد، از تشکیل حباب‌های هوا در سیستم جلوگیری می‌کند و عملکرد ترمزها را بهبود می‌بخشد.

–  مقاومت در برابر دماهای بالا و پایین

روغن ترمز باید در برابر تغییرات دما مقاوم باشد. دمای بالا می‌تواند باعث تبخیر روغن و کاهش عملکرد ترمز شود، در حالی که دمای پایین ممکن است موجب غلیظ شدن روغن و کاهش کارایی آن شود.

معرفی روغن ترمز DOT4 با DOT3 و بررسی ویژگی های خاص آن

روغن موتور DOT4 یکی از نوع‌های روغن ترمز است و برای سیستم‌های ترمز هیدرولیک به کار می‌رود. این روغن دارای ویژگی‌های زیر است:

1. پایداری حرارتی و نقطه جوش

• پایداری حرارتی
• روغن ترمز DOT4 برای عملکرد در دماهای بالا طراحی شده است و می‌تواند حرارت بالای سیستم ترمز را تحمل کند بدون اینکه خواصش تغییر کند.
• نقطه جوش خشک
• معمولاً نقطه جوش خشک (که نشان‌دهنده توانایی روغن در تحمل دماهای بالا بدون تبخیر) در روغن‌های DOT4 بالاتر از DOT3 است. این به معنای مقاومت بیشتر در شرایطی است که حرارت زیادی تولید می‌شود.

2. مقاومت در برابر رطوبت

نقطه جوش مرطوب

این روغن به خوبی در برابر جذب رطوبت مقاوم است. رطوبت می‌تواند باعث کاهش نقطه جوش روغن ترمز شود و عملکرد سیستم ترمز را به خطر بیندازد. روغن‌های DOT4 به طور خاص برای جلوگیری از این مشکل طراحی شده‌اند.

جذب رطوبت

DOT4 کمتر از DOT3 به جذب رطوبت حساس است و بنابراین عملکرد بهتری در محیط‌های مرطوب دارد.

3. ویسکوزیته و عملکرد در دماهای مختلف

ویسکوزیته

روغن‌های DOT4 معمولاً دارای ویسکوزیته‌ای هستند که به خوبی با شرایط مختلف دما سازگار است. این به معنای عملکرد یکنواخت و پایدار در دماهای سرد و گرم است.

عملکرد در دماهای پایین

این روغن همچنین قادر است در دماهای پایین به خوبی عمل کند، که برای عملکرد مناسب سیستم ترمز در شرایط سرد مهم است.

4. ترکیبات ضد زنگ و ضد خوردگی

مواد افزودنی

DOT4 شامل مواد افزودنی خاصی است که از زنگ‌زدگی و خوردگی قطعات فلزی سیستم ترمز جلوگیری می‌کند. این ترکیبات به حفظ عمر طولانی‌تر سیستم ترمز کمک می‌کنند.

همچنین بخوانید: همه چیز درباره ماشین‌های هیبریدی: از مزایا تا مدل‌های لوکس

مزایای تعویض روغن سنتتیک در مقایسه با روغن موتور معمولی

استانداردها: روغن‌های DOT4 به طور معمول با استانداردهای مشخصی مانند استاندارد SAE J1703 و ISO 4925 مطابقت دارند که به تضمین کیفیت و عملکرد آنها کمک می‌کند.

هنگامی که به جوانب مثبت و منفی نگاه می کنیم، روان کننده های سنتتیک می توانند مزایای معناداری را ارائه دهند. در ادامه به برخی از مهم ترین مزیت های روغن های سنتتیک (PAO) نسبت به روغن موتورهای معمولی آورده شده است. بیشتر فرمول‌های روان‌کننده سنتتیک برای خودروها دارای بسته‌های افزودنی برتری هستند که مقایسه را پیچیده‌تر می‌کند. به عبارت دیگر، آیا نتیجه عملکرد بهتر، روغن پایه سنتتیک است یا به دلیل افزودنی (ها) برتر است یا کمی از هر دو؟
معمولاً روغن های معدنی معمولی هنگامی که در معرض شرایط خاصی قرار می گیرند، در مقایسه با روغن های سنتتیک مستعد تخریب شیمیایی (اکسیداسیون) هستند. این شرایط مضر شامل محصولات جانبی احتراق، آلودگی سوخت، آلودگی آب، ذرات فلزی، اسیدها، پرو اکسیدان ها و گرمای شدید (مثلاً ناشی از احتراق) است. قرار گرفتن در معرض این شرایط معمولاً در موتورها رخ می دهد. تخریب روغن می تواند باعث لجن، لاک یا رسوب، خوردگی، تغییر ویسکوزیته و اختلال در عملکرد موتور شود.
مواد سنتتیک به طور طبیعی شاخص ویسکوزیته بالاتری دارند. این بدان معنی است که ویسکوزیته کمتر (پایدارتر) با تغییر دما در هنگام راه اندازی و شرایط کارکرد معمولی موتور تغییر می کند. ویسکوزیته یکی از ویژگی های مهم روان کننده ها است که باعث ایجاد ضخامت لایه یا فاصله بین سطوح فلزی می شود که بر روی هم لغزش و یا چرخش دارند. بدون این ضخامت لایه، اصطکاک و سایش بیش از حد رخ می دهد.
در دماهای بسیار پایین، این امکان وجود دارد که روغن های معدنی (در مقایسه با روغن های سنتتیک) به قدری غلیظ شوند (ویسکوزیته بالا) که روغن پمپاژ نشود یا نتواند به طور موثر در موتور گردش کند که باعث خرابی موتور می گردد.
روغن موتورهای سنتتیک عموماً فراریت کمتری نسبت به روغن های معدنی دارند. این بدان معناست که روغن کمتری در جریان گاز های خروجی اگزوز از بین می رود که باعث آلودگی جو می شود. همچنین می تواند به معنای نیاز کمتر به تعویض روغن باشد.
احتمالاً بزرگترین مزیت و دلیل محبوبیت روغن سنتتیک این است که طول عمر بیشتری نسبت به روغن های معمولی دارد. فاصله زمانی تعویض توصیه شده برای روغن سنتتیک تقریباً هر 5000 تا 7000 مایل است و برخی از برندها فاصله زمانی بسیار طولانی تری (15000 تا 25000) را پیشنهاد می کنند. بزرگترین دلیل برای طولانی تر شدن فاصله تعویض روغن در قسمت های قبل توضیح داده شده است. صرف نظر از نوع روغنی که استفاده می کنید، همچنان توصیه می شود روغن خود را در فواصل زمانی معینی که سازنده شما توصیه می کند تعویض کنید.

تفاوت روغن ترمز سینتیک با روغن ترمز های دیگر

1. ترکیب شیمیایی

روغن ترمز سینتتیک: از ترکیبات شیمیایی مصنوعی ساخته می‌شود که برای عملکرد بهتر در شرایط سخت طراحی شده است. این روغن‌ها معمولاً شامل ترکیبات پلی‌گلیکول هستند.

روغن ترمز معدنی: بر پایه روغن‌های معدنی یا طبیعی است که از پالایش نفت خام به دست می‌آید. این نوع روغن‌ها کیفیت و عملکرد کمتری نسبت به روغن‌های سینتتیک دارند.

روغن ترمز نیمه‌سینتتیک: ترکیبی از روغن‌های سینتتیک و معدنی است که سعی می‌کند مزایای هر دو را به همراه داشته باشد.

2. نقطه جوش

روغن ترمز سینتتیک معمولاً نقطه جوش بالاتری دارد که باعث می‌شود در دمای بالاتر و فشار شدید بهتر عمل کند و از ایجاد بخار در سیستم ترمز جلوگیری کند.

روغن‌های معدنی و نیمه‌سینتتیک معمولاً نقطه جوش پایین‌تری دارند که ممکن است در شرایط شدیدتر، به دلیل تولید بخار در سیستم ترمز، عملکرد ضعیف‌تری داشته باشند.

3. مقاومت در برابر رطوبت

روغن ترمز سینتتیک معمولاً مقاومت بیشتری در برابر جذب رطوبت دارد. روغن ترمزهای قدیمی‌تر ممکن است با گذشت زمان رطوبت جذب کنند که باعث کاهش عملکرد سیستم ترمز می‌شود.
روغن‌های معدنی و نیمه‌سینتتیک معمولاً کمتر مقاومت دارند و باید زودتر تعویض شوند.

4. پایداری حرارتی

روغن سینتتیک دارای پایداری حرارتی بالاتری است و در برابر اکسیداسیون و تجزیه شیمیایی مقاوم‌تر است. این ویژگی‌ها به طول عمر بیشتر روغن و عملکرد بهتر ترمز در شرایط مختلف کمک می‌کند.

روغن‌های معدنی ممکن است در دماهای بالاتر دچار تجزیه شوند و عملکرد ضعیف‌تری داشته باشند.

5. دوام و طول عمر

روغن‌های سینتتیک معمولاً طول عمر بالاتری دارند و نیاز به تعویض‌های کمتری دارند، در حالی که روغن‌های معدنی زودتر فاسد می‌شوند.

6. کاربرد

روغن ترمز سینتتیک برای خودروهای پیشرفته‌تر و شرایط رانندگی سخت‌تر مناسب‌تر است. این نوع روغن در خودروهای مسابقه‌ای و خودروهایی با سیستم ترمز پیشرفته مانند ترمزهای ABS و ESP کاربرد بیشتری دارد.

روغن‌های معدنی معمولاً برای خودروهای معمولی و قدیمی‌تر که فشار کمتری بر سیستم ترمز وارد می‌شود استفاده می‌شود.

مقایسه روغن ترمز DOT4  با DOT3

اگرچه هیچ فرمول استانداردی برای روغن ترمز وجود ندارد (هر برند ممکن است از ترکیبات شیمیایی مختلفی تشکیل شده باشد) روغن ترمز DOT 3 و DOT 4 ویژگی های عالی و نه چندان عالی یکسانی دارند. آنها با تمیز نگه داشتن سیستم های ترمز هیدرولیک، کارکرد صحیح و موثر کار فوق العاده ای انجام می دهند. اما اگر ریخته شوند، به سرعت رنگ خودروی شما را خراب می کنند.

نقطه جوش تر و خشک DOT 3 کمتر از DOT 4 است و برای یدک کشی تریلر مناسب تر است و آن را برای کاربردهای سختتر، مانند خودروهای با عملکرد بالا، رانندگی مکرر در شهر، خودروهای بزرگتر که کارهای سنگین انجام می ‌دهند، و سیستم‌ های ترمز غیرمعمولی که با سرعت بسیار بالا کار می‌ کنند، مناسبتر می ‌کند و همچنین باعث می شود کمتر رطوبت را جذب کند. با این حال، DOT 3 رطوبت کمتری را نسبت به DOT 4 جذب می کند و نیاز به سرویس کمتری دارد. نقطه جوش بالاتر به این معنی است که رطوبت جذب شده توسط DOT 4 نمی تواند تخلیه شود. این باعث می شود که افزودنی های موجود در DOT 4 سریعتر از مواد DOT 3 تخلیه و تجزیه شوند.

همچنین بخوانید: بررسی مشخصات فنی و قیمت تویوتا لوین هیبرید ۲۰۲۳ و مقایسه با تویوتا کرولا 2023

نتیجه گیری

روغن ترمز رکن اساسی سامانه ایمنی هر خودرو است و باید طی زمان‌های ۲ یا ۳ ساله تعویض شود، به خصوص در مناطق مرطوب و بارانی باید حتما این کار را انجام داد تا از خوردگی سیستم ترمز یا عملکرد ضعیف این سامانه تا حد امکان پیشگیری کرد. انتخاب روغن ترمز مناسب تأثیر بسیار زیادی بر عملکرد و ایمنی خودرو دارد.

استفاده از روغن ترمز نامناسب در این خودروها می‌تواند باعث کاهش دقت سیستم‌های الکترونیکی ترمز و کاهش عملکرد ایمنی خودرو شود. عدم انتخاب روغن ترمز مناسب یا تعویض به موقع آن می‌تواند به خرابی سیستم ترمز منجر شود که یکی از خطرناک‌ترین شرایط رانندگی است. روغن ترمز باید به طور منظم چک و تعویض شود تا از بروز مشکلاتی مانند ضعف فشار در ترمز، جوش‌آوری روغن ترمز، یا خرابی سیلندر ترمز جلوگیری شود.انتخاب روغن ترمز مناسب از جنبه‌های مختلف، مانند عملکرد در دماهای بالا، پایداری سیستم، سازگاری با سیستم‌های پیشرفته ترمز و افزایش ایمنی، تأثیر قابل توجهی دارد. استفاده از روغن‌های با کیفیت مانند DOT4 برای خودروهای مدرن و شرایط رانندگی دشوار توصیه می‌شود، در حالی که روغن‌های DOT3 برای خودروهای معمولی و رانندگی در شرایط استاندارد مناسب‌تر هستند.