
مقدمه
آیا تا به حال پشت فرمان نشستهای و متوجه شدهای که چراغ ایربگ روشن شده یا دکمههای روی فرمان درست کار نمیکنند؟ در چنین مواقعی معمولاً پای یک قطعه مهم به میان میآید؛ چیزی که شاید اسمش کمتر به گوشت خورده باشد: کلاک اسپرینگ یا همان فنر ساعتی ایربگ. این قطعه کوچک اما حیاتی، نقش اصلی در برقراری ارتباط بین فرمان، ایربگ و دکمههای کنترلی دارد. اگر به درستی کار نکند، حتی ایربگ خودرو هم ممکن است در زمان حادثه عمل نکند.
اینجاست که موضوعاتی مثل تنظیم ساعتی ایربگ و حتی تعمیر فنر ساعتی اهمیت پیدا میکنند. شاید بپرسی دقیقاً کار فنر ساعتی چیست یا اینکه آیا اسپیرال فرمان همان کلاک اسپرینگ است؟
در این مقاله، نقش و وظایف اسپیرال کیبل، ساختار آن، علائم خرابی و نکات مهم در نگهداری و تعویض این قطعه را بررسی خواهیم کرد. اگر میخواهید از عملکرد صحیح سیستمهای الکتریکی خودرو اطمینان حاصل کنید؛ در ادامه این پست وبلاگ آموزشی باور یدک با ما همراه باشید.
همچنین بخوانید: انواع خطاهای رایج در سنسور های تویوتا و شیوه های رفع آن
اسپیرال کیبل چیست و کجا قرار دارد ؟
فنر ساعتی که با نامهای دیگری مانند اسپیرال فرمان، کابل مارپیچی، حلقه تماسی، سیمپیچ فنری، یا حلزونی فرمان نیز شناخته میشود، یکی از اجزای کلیدی در خودرو است. این نامهای مختلف همه به یک قطعه مهم اشاره دارند که مسئولیت ارتباط الکتریکی بین فرمان و بخشهای مختلف خودرو را بر عهده دارد. اسپیرال در فضای بین فرمان و ستون فرمان نصب میشود. اگر تا به حال غربیلک فرمان خود را باز کرده باشید، احتمالاً یک قطعه دایرهای شکل به رنگ مشکی یا زرد دیدهاید؛ این همان اسپیرال یا فنر ساعتی است. این قطعه شامل سیمهایی است که در دو سمت آن قرار دارند و اتصال میان فرمان و بدنه خودرو را برقرار میکنند. سیمها از یک سمت به ستون فرمان و از سمت دیگر به اجزای روی فرمان متصل هستند.
همچنین بخوانید: راهنمای جامع انتخاب و تعویض شمع خودرو تویوتا
عملکرد اسپیرال فرمان چگونه است؟
اسپیرال اساساً مانند یک سیمپیچ عمل میکند و از یک یا دو کابل فلت تشکیل شده است. این کابلها هنگام چرخش فرمان، بهصورت منظم در محفظه خود جمع و باز میشوند. وظیفه اصلی اسپیرال حفظ تداوم اتصالات الکتریکی بین فرمان و تجهیزات متصل به آن است. این تجهیزات شامل ایربگ راننده، دکمههای کنترل سیستم صوتی، دکمههای تنظیم نمایشگر، تنظیمات کروز کنترل، و حتی بوق خودرو میشود. در خودروهایی که فرمان دارای قابلیت گرمایش یا سرمایش است، اسپیرال وظیفه انتقال جریانهای الکتریکی لازم برای این عملکرد را نیز بر عهده دارد.این قطعه کوچک، با طراحی دقیق خود، نقش مهمی در راحتی و ایمنی راننده ایفا میکند و عملکرد صحیح آن برای بسیاری از امکانات خودرو ضروری است.
فنر ساعتی ایربگ و نقش آن در ایمنی خودرو
فنر ساعتی ایربگ قطعهای کلیدی در فرمان خودرو است که ارتباط الکتریکی میان ایربگ، بوق و دکمههای کنترلی را برقرار میکند. هرگونه خرابی در این قطعه میتواند مستقیماً بر عملکرد ایربگ تأثیر گذاشته و ایمنی سرنشینان را به خطر بیندازد.
اهمیت تنظیم ساعتی ایربگ پس از باز و بست فرمان
پس از باز کردن فرمان یا تعویض قطعات مرتبط، انجام تنظیم ساعتی ایربگ الزامی است. در صورتی که این قطعه در حالت استاندارد نصب نشود، با چرخش فرمان احتمال پارگی یا شکستگی آن افزایش مییابد و ممکن است ایربگ در زمان حادثه عمل نکند.
روشهای تعمیر فنر ساعتی ایربگ
در بسیاری از مواقع امکان تعمیر فنر ساعتی وجود دارد. تعمیرکاران میتوانند با باز کردن قطعه و ترمیم نوار داخلی آن، عملکرد سیستم را بازیابی کنند. البته این کار نیازمند دقت و مهارت است.
تعویض فنر ساعتی بهعنوان گزینه مطمئنتر
در شرایطی که آسیب جدی به فنر وارد شده باشد، بهترین راهحل تعویض کامل فنر ساعتی ایربگ است. با این کار میتوان اطمینان حاصل کرد که ایربگ بدون نقص عمل کرده و سیستم ایمنی خودرو در شرایط حساس کارایی لازم را خواهد داشت.
بیتوجهی به وضعیت فنر ساعتی ایربگ و عدم انجام تنظیم ساعتی ایربگ پس از باز و بست فرمان، میتواند هزینههای سنگین و خطرات جدی ایجاد کند. توصیه میشود در صورت مشاهده علائمی مانند روشن شدن چراغ ایربگ، از کار افتادن بوق یا کلیدهای فرمان، سریعاً به تعمیرکار متخصص مراجعه کرده و نسبت به تعمیر فنر ساعتی یا تعویض آن اقدام کنید
بررسی نحوه کارکرد اسپیرال فرمان ؟
Spiralیا فنر ساعتی به دور ستون فرمان پیچیده شده و دارای یک نوار مسی رسانا در بخش داخلی خود است. این نوار مسی که در طول فنر قرار دارد، بهگونهای طراحی شده که با چرخش فرمان بهصورت تدریجی جمع و باز میشود. هنگامی که راننده فرمان را میچرخاند، اسپیرال نیز همراه با آن حرکت میکند و نوار مسی داخل آن، به تناسب چرخش فرمان، تغییر شکل داده و باز یا جمع میشود. این حرکت منظم و هماهنگ باعث ایجاد سیگنالهای الکتریکی میشود.سیگنال الکتریکی تولیدشده در اسپیرال، به واحدهای کنترلی مختلف خودرو منتقل میشود. این سیگنالها برای عملکرد صحیح تجهیزات مرتبط با فرمان، از جمله ایربگ راننده، سیستم صوتی، و کروز کنترل، حیاتی هستند.
طراحی دقیق و مهندسیشده اسپیرال نقش کلیدی در حرکت روان و دقیق فرمان ایفا میکند. نوار مسی داخل اسپیرال بهگونهای ساخته شده است که مقاومت الکتریکی آن در طول چرخش فرمان بهصورت خطی تغییر میکند. این ویژگی به واحدهای کنترلی خودرو امکان میدهد تا زاویه و سرعت چرخش فرمان را با دقت بالا تشخیص دهند و پاسخهای متناسب، مانند تنظیمات کروز کنترل یا واکنش ایربگ، ارائه دهند.این ترکیب از طراحی مکانیکی و الکتریکی، اسپیرال را به یکی از قطعات حیاتی در سیستم فرمان خودروهای مدرن تبدیل کرده است.
همچنین بخوانید: مقایسه تویوتا راوفور هیبریدی با رقبای همرده در بازار ایران
علائم خرابی اسپیرال فرمان در خودرو؟
خرابی اسپیرال کیبل در خودرو میتواند علائم مختلفی به همراه داشته باشد که به عملکرد سیستمهای حیاتی مانند سیستم کیسه هوا، فرمان و حتی سیستم صوتی و کروز کنترل مرتبط است. اسپیرال کیبل که به نام فنر ساعتی نیز شناخته میشود) یک کابل انعطافپذیر است که در داخل حلقهای پیچیده به دور خود قرار دارد. وظیفه اصلی آن برقراری ارتباط میان اجزای مختلف خودرو، مثل کیسه هوا و فرمان، بدون ایجاد مشکل در حرکت چرخشی فرمان است. خرابی این قطعه میتواند مشکلات جدی به دنبال داشته باشد. در ادامه علائم خرابی اسپیرال کیبل و توضیح دقیق آنها را بررسی میکنیم.

روشن شدن چراغ کیسه هوا
یکی از اصلیترین علائم خرابی اسپیرال کیبل، روشن شدن چراغ کیسه هوا در داشبورد خودرو است. اسپیرال کیبل برای انتقال سیگنالها بین فرمان و سیستم کیسه هوا طراحی شده است. اگر این کیبل دچار خرابی یا آسیب شود، اتصال بین این دو قطعه قطع شده و سیستم کیسه هوا قادر به کار کردن نخواهد بود.در صورت تصادف، کیسه هوا ممکن است به درستی عمل نکند و ایمنی خودرو را به خطر بیندازد.
مشکلات در عملکرد فرمان
اسپیرال کیبل بین سیستم فرمان و دیگر اجزای الکترونیکی خودرو ارتباط برقرار میکند. خرابی این قطعه میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در چرخش فرمان یا عدم توانایی در بازگشت فرمان به حالت وسط بعد از چرخش (که در هنگام پارک یا پیچیدن ضروری است) شود.
قطع ارتباط سیستمهای الکترونیکی
اسپیرال کیبل همچنین میتواند ارتباط بین سیستمهای دیگر مانند کروز کنترل، سیستم صوتی، سیستم هشدار برخورد جلو و حتی سیستمهای کمکی راننده (ADAS) را برقرار کند. خرابی آن میتواند منجر به قطع ارتباط یا عملکرد غیرعادی این سیستمها شود.از دست رفتن عملکرد سیستمهای ایمنی و راحتی میتواند رانندگی را پیچیده و خطرناک کند.
صدای غیرعادی یا خرخر از فرمان
یکی دیگر از علائم خرابی اسپیرال کیبل، تولید صدای خرخر یا صدای دیگری از قسمت فرمان است، به خصوص زمانی که فرمان چرخانده میشود. این صدا ممکن است به دلیل اصطکاک یا حرکت غیرعادی اسپیرال کیبل آسیبدیده باشد.علاوه بر آزاردهنده بودن این صدا، این مشکل میتواند نشانهای از خرابی در سیستمهای دیگر نیز باشد.
عملکرد نامناسب در سیستمهای کمکی
در برخی خودروها، اسپیرال کیبل میتواند به سیستمهای کمکی مانند فرمان برقی (Power Steering) نیز متصل باشد. در صورت خرابی اسپیرال کیبل، سیستم فرمان برقی ممکن است به درستی کار نکند و فرمان به سختی چرخیده یا از کار بیافتد.این مشکل میتواند به ویژه در شرایطی که نیاز به دقت بالا در فرمان است، مثل پارک کردن یا پیچیدن در سرعت پایین، خطرساز باشد.
ناتوانی در استفاده از برخی دکمههای فرمان
اسپیرال کیبل به دکمهها و سوئیچهای روی فرمان برای کنترل سیستمهای صوتی، کروز کنترل، یا تماس تلفنی متصل است. خرابی این قطعه میتواند باعث از کار افتادن این دکمهها شود.

عدم بازگشت صحیح فرمان
اسپیرال کیبل همچنین برای تضمین بازگشت صحیح فرمان به موقعیت مرکز بعد از پیچیدن طراحی شده است. اگر این قطعه آسیب ببیند، فرمان ممکن است به درستی به حالت اولیه باز نگردد.این مشکل میتواند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد فرمان و همچنین خطرات احتمالی در شرایط رانندگی پیچیده شود.
همچنین بخوانید: معرفی تویوتا وایلدلندر 2024 و مقایسه آن با تویوتا راوفور
سخن پایانی
اسپیرال کیبل یکی از اجزای مهم در سیستمهای الکترونیکی و ایمنی خودرو است که ارتباط میان اجزای مختلف مانند فرمان، سیستم کیسه هوا، کروز کنترل و سایر سیستمهای کمکی راننده را برقرار میکند. خرابی این قطعه میتواند مشکلات متعددی ایجاد کند که از جمله آنها میتوان به روشن شدن چراغ کیسه هوا، اختلال در عملکرد فرمان، قطع ارتباط با سیستمهای الکترونیکی و تولید صداهای غیرعادی اشاره کرد. این مشکلات میتوانند نه تنها تجربه رانندگی را دشوار کنند، بلکه ایمنی خودرو را نیز به خطر بیندازند.
بنابراین، نگهداری و بررسی منظم اسپیرال کیبل و تعویض آن در صورت نیاز از اهمیت بالایی برخوردار است. تشخیص زودهنگام علائم خرابی این قطعه میتواند از بروز مشکلات بزرگتر جلوگیری کرده و از ایمنی و عملکرد صحیح خودرو اطمینان حاصل کند. در صورت مشاهده هر گونه از علائم خرابی این قطعه در اسرع وقت به مکانیک ماهر و با تجربه مراجعه کنید و نسبت به تعمیر و یا تعویض این قطعه اقدام کنید.در صورتی که اسپیرال خودرو شما نیاز به تعویض داشته باشد نگران نباشید،چون می توانید به راحتی و در اسرع وقت این قطعه را با بهترین قیمت و کیفیت از فروشگاه باور یدک خریداری کنید.لازم به ذکر است که تمام محصولات موجود د باور یدک دارای کد رهگیری و شناسه اصالت کالا می باشند.
همچنین بخوانید: اهمیت شناسه کالا و کد رهگیری در خرید قطعات خودرو
پرسش های متداول
فنر ساعتی یا اسپیرال فرمان چیست؟
فنر ساعتی یا همان کلاک اسپرینگ قطعهای در پشت فرمان خودرو است که وظیفه انتقال برق به ایربگ، بوق و کلیدهای کنترلی روی فرمان را بر عهده دارد.
آیا میتوان فنر ساعتی ایربگ را تعمیر کرد؟
بله، در بعضی موارد امکان تعمیر فنر ساعتی وجود دارد؛ اما اگر خرابی شدید باشد یا سیم داخلی آسیب جدی دیده باشد، تعویض کامل قطعه توصیه میشود.
هزینه تعویض یا تعمیر فنر ساعتی چقدر است؟
هزینه بستگی به مدل خودرو و کیفیت قطعه دارد. معمولاً قطعات اصلی گرانترند، اما دوام بیشتری دارند. استفاده از قطعات استوک یا متفرقه هزینه را کاهش میدهد ولی ممکن است عمر کمتری داشته باشند.
آیا تنظیم ساعتی ایربگ بعد از باز کردن فرمان لازم است؟
بله. بعد از هر بار باز کردن فرمان یا تعویض قطعات مرتبط باید تنظیم ساعتی ایربگ بهدرستی انجام شود؛ در غیر این صورت فنر ممکن است هنگام چرخش فرمان بشکند یا از حالت استاندارد خارج شود.
تفاوت کلاک اسپرینگ با اسپیرال فرمان چیست؟
هیچ تفاوتی وجود ندارد؛ کلاک اسپرینگ، فنر ساعتی و اسپیرال فرمان همگی نامهای مختلف برای یک قطعه هستند.




فرمان ماشینم به چرخش روان نداره میتونه به خاطر خرابی اسپیرال کیبل باشه؟
سلام وقت بخیر
بله همون طور که در مقاله ذکر شد میتونه دلیل این مشکل خرابی اسپیرال کیبل باشه.بهتره در اسرع وقت به مکانیک مراجعه کنید.
سلام وقت بخیر ممنونم مقاله خوبی بود
خیلی خوب میشه اگه درباره تکنولوژی های که جدیدا استفاده میشه هم توضیحاتی بدید.👌
ممنونم مقاله خوبی بود
شما اسپیرال فرمان تویوتا لندکروزر 2016 موجود دارید؟
سللام وقتتون بخیر باشه بله موجود هست.
مقاله خوبی بود ممنونم از توضیحاتتون
سنسور زاویه فرمان مشکل پیدا کرده باید همزمان با اسپیرال فرمان تعویض بشه؟
خرابی اسپیرال فرمان رو باید جدی گرفت چون ارتباط مستقیم با فعال شدن ایربگ ها داره.
ممنون از مقاله خوبتون👌
ایربگ ماشینم فعال نمیشه قطعا مشکل از اسپیرال فرمان هست باید زودتر تعویض باشه.
سلام دوست عزیز؛بله توصیه میشود هر چه سریع تر برای تعویض این قطعه مهم اقدام کنید.
سلام چراغ ایربگ پشت کیلومتر روشن میشه ایراد از اسپیرال هست؟؟؟و اینکه اسپیرال همون فلت پشت فرمون میشه؟
سلام وقت بخیر بله اسپیرال با فلت فرمان یک قطعه هستن و روشن شدن چراغ ایربگ میتونه نشون دهنده خرابی اسپیرال باشه
ممنون از مقاله خوبتون،چراغ ایربگ ماشینم روشن شد و دکمههای روی فرمان کار نکردن،فهمیدم باید سراغ اسپیرال کیبل برم.
سلام و وقت بخیر.
بسیار خرسندیم که مقاله براتون مفید بوده.در صورت تمایل میتوانید از این مقاله نیز دیدن کنید:8 علت صدای سوت کشیدن چرخ خودرو و راهکارهای رفع مشکلات جلوبندی